De (herhaalde) bedreiging van voorganger Alexander Noordijk begin februari lijkt een kantelpunt in de aanpak van bedreiging en geweld op IJburg.
Joyce Hes | Foto Björn Martens
Moslim-trans-zwart-beperkt-sporterjoods-oud-kind-vrouw, zo begint de poster die inmiddels ook op mijn raam hangt. Samen IJburg staat dikgedrukt in het midden. Er is een reden dat deze poster samen met regenboogvlaggen door Alle Kleuren IJburg werd uitgereikt en op diverse adressen vrolijk hangt te wapperen. Die reden is minder vrolijk. Alexander Noordijk, de voorganger van de Binnenwaai die bekend is om zijn initiatief om op zondagen met de lhbitq-gemeenschap om de tafel te zitten is, na een aanslag op hem en zijn man twee jaar terug, weer bedreigd.
In december 2020 begon dat al met bonzen op de ruiten, steentjes gooien, uitschelden. In de eerste week van februari escaleerde dat en ging een groep jongens om hem heen staan, waardoor Noordijk in een hoek werd gedreven. Hij moest van hen ‘naar het kerkhof’. Voor hem een teken om 112 te bellen. Pas later in de week, toen een alerte buurtbewoner de jongens spotte en de politie belde, werden ze aangehouden. Inmiddels heeft Noordijk aangifte gedaan van bedreiging en belediging en is er veel gebeurd. Samen met Alle Kleuren Oost, dat eerder al met Noordijk pre-prides had georganiseerd in de Indische buurt en op IJburg, stelde hij onder de naam Alle Kleuren IJburg een petitie op.
Een veilig IJburg voor iedereen
De petitie roept op tot een veilig IJburg voor iedereen, ongeacht seksuele voorkeur, geloof of afkomst. Onze verschillen, zo stelt de petitie, mogen geen reden zijn voor discriminatie, bedreigingen of geweld. Wij accepteren dat niet meer! Wij staan op voor een veilig IJburg voor iedereen! En: Samen een vuist maken, samen afstand nemen van dit geweld, samenwerken aan de verbinding van alle bewoners van IJburg. Zodat iedereen zichzelf kan zijn en zich veilig voelt.
Ondernomen acties
Burgemeester Femke Halsema en voorzitter van stadsdeel Oost Maarten Poorter komen de petitie ondertekenen en er zijn vele steunbetuigingen aan het adres van Alexander Noordijk.
Er worden in stadsdeel Oost vragen gesteld door D66 en de VVD. Daarop antwoordt de stadsdeelvoorzitter onder andere dat hij de kerk wil helpen bij het ophangen van een private camera aan de gevel. Op de vraag van Philip Monas van D66 om hem te informeren over preventieve onderwijsprogramma’s en lessenseries die een positieve uitwerking kunnen hebben op het leefklimaat van lhbitq‘ers wordt (nog) niet ingegaan. Diederik Boomsma, fractievoorzitter van het CDA in de Amsterdamse gemeenteraad, benaderde minister van Justitie en Veiligheid Grapperhaus. Grapperhaus, die vond dat de avondklokrelschoppers het liefst allemaal linea recta naar de gevangenis moesten, komt naar de Binnenwaai voor een gesprek samen met Alle Kleuren IJburg. Karim Arsalan, netwerkspecialist bij de Amsterdamse politie, vertelt over een ander gesprek dat mede op verzoek van het slachtoffer tussen hem en zijn bedreigers heeft plaatsgevonden. Dit gesprek heeft louterend gewerkt voor de jongens die hun excuses aanboden en zich niet hadden gerealiseerd wat hun gedrag voor de al eerder bedreigde predikant had betekend, aldus Arsalan.
Voorbeeld voor alle IJburgers
Wat mij vooral triggerde in het verhaal rond de (herhaalde) bedreiging van deze betrokken man, die zo zijn best deed om juist verbinding met de buurt te leggen, is de ironie van dat verhaal. Waarom wordt juist hij, die zo’n voorbeeld was voor ons allen op IJburg, doelwit van bedreiging?
In zijn artikel in de IJopener van december 2019, en zie ook het redactioneel op pagina 3, schetst Joost van der Vaart een beeld van de voorganger van de Binnenwaai. Zo startte Noordijk een initiatief om basisscholen bij zijn kerk te betrekken. Hij organiseerde een kinderkookcafé met onder meer moslimkinderen. Betrokken scholen kwamen in groepen bij hem in de Binnenwaai, er was een kinderkerstkoor en met het oog op kinderen van gelovige moslims gebruikte Noordijk in de klas citaten uit het Oude Testament, waar bijbel en koran elkaar overlappen. Na de aanslag op hem en zijn man organiseerde hij op 4 mei 2019 samen met de moskee voor vijftig jongeren een bijzondere bustocht naar Westerbork. Bezoekers van 4 mei, waaronder de auteur dezes, werden hartelijk ontvangen in de moskee. Er was thee met koekjes en voordrachten van een rapper en de stadsdeelvoorzitter.
De Binnenwaai zelf is inmiddels, zo kunnen we op haar website lezen, een ankerpunt geworden in het IJburgse landschap.
Toekomstperspectief
Ik ga op onderzoek uit. Mijn prangende vraag: Wat zou er in de toekomst moeten gebeuren op IJburg om situaties zoals hierboven geschetst, te voorkomen?
Ik spreek met Bas Zwiers van het landelijke Emancipator en Alle Kleuren Oost, met Redouane Amine, ambassadeur van Alle Kleuren Oost, met Karim Arsalan, met Chris Bouma van Connecting Differences en met Diederik Boomsma.
Ze hebben diverse gezichtspunten, maar ze hebben één ding gemeen: er zou op IJburg (nog) meer moeten worden gedaan aan het gesprek, de ontmoeting en de verbinding.
Karim vertelt dat al vóór de bedreigingen van Alexander, in december 2020, een minibijeenkomst was georganiseerd met de kerken en de moskee waar werd gesproken over hoe men om kon gaan met de angstgevoelens die heersten bij bepaalde mensen of groepen op IJburg. Ook wijst hij erop dat achter de schermen en voor de buitenwereld nog wat onzichtbaar, veel gebeurde en dat de aanslag van 2018 zeer serieus is genomen. Karim is een groep gestart die Bondgenoten heet en waarin alle betrokken partijen zitten. Bondgenoten wil vooral ook met scholen in gesprek over een opvoedkundige en pedagogische aanpak. Karim is ook een groot voorstander van slachtoffer-dadergesprekken die zoals hij ziet veel opleveren en echte veranderingen teweeg kunnen brengen.
Ik spreek ook Redouane Amine, ambassadeur bij Alle Kleuren Oost en een van de honderdvijftig sleutelfiguren van Amsterdam. Voor hemzelf, zo vertelt Redouane, heeft Connecting Differences ervoor gezorgd dat hij een heel andere kijk kreeg op homoseksualiteit, juist door de ontmoeting en de uitwisseling met mensen die een andere seksuele oriëntatie hebben. Het heeft hem gevormd en veranderd. Daardoor kan hij nu een brugfunctie vervullen tussen twee werelden.
Bas Zwiers stelt dat het erg belangrijk is om de mannelijkheidscodering te doorbreken. Niemand is volgens hem de stereotiepe man. Bij Emancipator gaan jongens in zogeheten Imagine workshops aan de slag. Daar worden ze zich bewust van genderstereotyperingen en de maatschappelijke ongelijkheid, en bespreken ze een alternatief: behalve man ook mens zijn. Die maatschappelijke ongelijkheid is een sleutelbegrip, want als bijvoorbeeld moslimjongens zich realiseren dat zij net als homoseksuelen gediscrimineerd worden, ervaren ze hun positie als gelijkwaardig. Hij noemt een interessant experiment in Oost. Daar hadden ze jongens uit de buurt een rol als beveiliger bij de Pride Oost gegeven, jongens die zich niet veel konden voorstellen bij mensen met een andere seksuele oriëntatie. Dat heeft erg goed gewerkt, aldus Zwiers. Misschien is het inzetten op IJburg van juist ook jonge jongens als verantwoordelijk voor een vrediger en veiliger buurt niet zo’n gek idee, oppert hij.
Boomsma geeft aan dat grenzen stellen en naast hulpverlening ook handhaving niet moet worden vergeten. Misschien is daarom het snel realiseren van een voor iedereen bereikbare politiepost een goede optie. Kortom, ideeën genoeg. Nu de praktijk nog.
