Amsterdam herdenkt en viert op 4 en 5 mei met vele activiteiten verspreid over de stad. Dit jaar meer dan ooit in het besef dat vele Amsterdammers woede en verdriet over oorlogsgeweld en onrecht, zowel elders als hier, ervaren.
Op 4 mei zijn er in aanloop naar 20.00 uur vele Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet, kleinschalige bijeenkomsten om te herinneren. Op 5 mei zijn er door de hele stad grote en kleine Bevrijdingspodia vol kunst, cultuur en muziek. Duizenden mensen schuiven aan bij de meer dan honderddertig Vrijheidsmaaltijden. Kijk in de Agenda voor meer activiteiten in Oost.
In vele buurten organiseren Amsterdammers inclusieve herdenkingen, ook in Oost. Met respect voor de slachtoffers van toen en aandacht voor oorlog en onrecht uit verleden en heden waar Amsterdammers om rouwen. Met nieuwe herdenkingsrituelen, zoals bij het Joods Filmfestival van Oy Ve in Kriterion. En met mooie, kwetsbare programma’s over empathie, zoals kunstproject ‘ik en jij’, of Therapie voor de Stad. Door op uiteenlopende manieren stil te staan bij oorlogsgeweld en onderdrukking, in Gaza, Oekraïne en elders ter wereld. Met programma’s die stemmen toevoegen aan het archief van de stad, zoals Vrouwen in Verzet en Aziatisch-Nederlandse oorlogsverhalen. En met vele Vrijheidsmaaltijden.
Solidariteit in tijden van geweld en oorlog
Amsterdam staat dit jaar nadrukkelijk stil bij oorlog en onrecht in de wereld, met veel aandacht voor Gaza en Oekraïne. Op 4 mei, tijdens vele lokale herdenkingen, in verschillende vormen. Op 5 mei op diverse locaties: in het Wereldmuseum met een Vrijheidsontbijt over of en hoe we vrijheid kunnen vieren zonder vrede. Bij het Palestijnse filmfestival in De Waag.
Nachtresidenten over (on)vrijheid
Zes Amsterdamse kunstenaars verblijven, voorafgaand aan 4 en 5 mei, één nacht op een Amsterdamse locatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog symbool stond voor onvrijheid en ontmenselijking. Op 4 en 5 mei 2024 brengen zij de opbrengst van hun nachtelijke reflecties naar het publiek. Te beluisteren tijdens de Nacht na de Dam in ITA, bij de Stille Tocht of in de Meervaart. Schrijver Adriaan van Dis, Dichter des Vaderlands Babs Gons, acteur Hajar Fargan, taalkunstenaar Benjamin Fro, illustrator Brian Elstak en Nachtburgemeester Freek Wallagh onderzoeken tijdens hun Nachtresidentie wat (on)vrijheid in het nu betekent. Dat doen ze vanuit Artis, begraafplaats De Nieuwe Ooster, het Internationaal Theater Amsterdam, het oude politiebureau van Sloten en de Walter Süskindbrug.
Verborgen verhalen
Ook dit jaar worden er onvertelde of verborgen geschiedenissen gedeeld, die het archief aan stemmen en verhalen over de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog aanvullen. In het Verzetsmuseum, met een interactief programma over Aziatisch-Amsterdamse oorlogsverhalen door Pan Asian Collective op 2 mei. Over de Joodse dovengemeenschap in dovenontmoetingscentrum SWDA en Duits Joodse vluchtelingen in het Lloyd Hotel. Ook is er speciale aandacht voor de onderbelichte rol van verzetsvrouwen. Onder andere in de Singelkerk met journaliste Rianne Oostrom over ‘De verzetsvrouwen van Trouw’. En tijdens Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet. Bijvoorbeeld over de Surinaamse verpleegkundige Betty Bergen, die onderduikers verborg op de Harmoniehof. In het Lloyd Hotel wordt het leven en verzet van de joodse Rosey Pool herinnerd, een vrouw die zich haar leven lang inzette voor de strijd tegen discriminatie, racisme en uitsluiting.
Grootste Kindervrijheidsmaaltijd van Nederland
In de Centrale Markthal in West vindt op 5 mei een bijzondere Vrijheidsmaaltijd plaats. Op deze historische plek bereiden Amsterdamse kinderen de Vrijheidssoep en serveren hun familie en andere gasten. Onder begeleiding van chefs Samuel Levie en London Loy, koken ze en gaan met elkaar in gesprek over vrijheid. De maaltijd wordt omlijst met muziek, workshops in aanwezigheid van onder andere de Kinderburgemeester van Amsterdam.
Lees ook Wandelen op 4 en 5 mei
4 mei
- Indrukwekkende verhalen in het intieme herdenkingsprogramma Open Joodse Huizen / Huizen van Verzet, met een 10 jaar joodse huizen special in de Uilenburgersjoel, een jeugdspecial in het Ketelhuis en in diverse huiskamers.
- Vertoning van documentaire De Bezette Stad op zes locaties voorafgaand aan de herdenking: onder andere in het Rijksmuseum, Zonnehuis, Bijlmerbios en Filmhuis Cavia.
- Meer dan vijftig herdenkingen in alle hoeken van de stad, waaronder de Stille Tocht vanaf het stadhuis, met voorzitter van het Amsterdams 4 en 5 mei comité Andrée van Es, Michiel Servaes (Directeur Oxfam Novib) en spoken-word artiest Benjamin Fro
- Voorstellingen van Theater Na de Dam, bijvoorbeeld in theater Carré waar Malou Gorter verantwoording aflegt over hoe we in Nederland omgaan met ons oorlogsverleden
- Nachtprogrammering van herdenken naar vieren: Nacht na de Dam met de Nachtresidenten, het Vrijheidsbal georganiseerd door Nachtburgemeester Freek Wallagh.
5 mei
- Ruim honderddertig Vrijheidsmaaltijden, waaronder de Kindervrijheidsmaaltijd in de Centrale Markthal en in de Melkweg, waar de queer gemeenschap met taxichauffeurs van Uber, Bolt en TCA aan tafel gaan.
- Speciale aandacht voor onderbelichte thema’s die raken aan de Tweede Wereldoorlog. Onder andere over Ghanezen in het KNIL, over vergeten zwarte bevrijders en een Joodse advocaat die voor de oorlog homoseksuele mannen verdedigde.