Het tiende interview over een boekenclub in Amsterdam-Oost.
Deze boekenclub is opgericht door Nolda en bestaat al zo’n 23
jaar. Ook de andere dames, Charlotte, Saskia en Anja, zijn al
jaren lid van deze club. De boekenclub bestaat uit enkel vrouwen en dat willen ze graag zo houden.
Lennie Haarsma | Foto Frank Schoevaart | Dwars
Eén keer kwam er een man bij, om te vertellen over zijn vak, dat was de vertaler van De Ontembare van Guillermo Arriaga. ‘We komen ongeveer eens per zes weken bij elkaar bij één van de leden thuis. Een enkele keer spreken we af in een rustig cafe’. Er wordt in wisselende samenstelling soms ook naar theater of film gegaan en men komt op elkaars verjaardag. Een vriendinnenclub? ‘Nou… het boek is onze band; daarnaast delen we ook veel met elkaar’, is het antwoord.
Hoe ontstond de boekenclub?
Nolda: ‘Toen ik moeder werd, was ik bang dat dat ten koste zou gaan van mijn sociale leven en ik wilde wat doen om dat te voorkomen. En omdat ik enorm veel van romans houd ben ik toen met een paar vriendinnen deze boekenclub begonnen. Zo zag ik op een structurele basis een aantal vriendinnen tegelijk (efficiënt!) en hadden we meteen ook wat leuks te doen. In de loop der jaren zijn er heel wat vrouwen bijgekomen en weer vertrokken. Sommige zijn gebleven of teruggekomen. Nu zijn we een behoorlijk stabiele groep. De club telt ongeveer negen vrouwen, maar we zijn zelden compleet. We kiezen ervoor om allemaal hetzelfde boek te lezen en bijna altijd is dat fictie.
Waarom zijn jullie lid geworden van deze leesclub?
Charlotte: ’Ik kende één van de vrouwen, via onze zonen, van het voetbalveld. Zij vroeg mij of ik iemand kende die bij de boekenclub zou willen komen. Ik las altijd al veel en toen vroeg ik of ik dat kon zijn. Ik vond het in het begin wel spannend, want het was een hechte club. Het voelde gelijk goed en voor mij is de boekenclub ook een stok achter de deur om het boek te lezen’. Saskia: ‘Nolda was mijn buurvrouw. Ik weet nog dat we samen op de Valentijnkade liepen en het over Het leven van Pi van Yann Martel hadden. Soms vraag je je af of ‘t nou zo’n goed boek is, maar dan herwaardeer je een boek door de verhalen van anderen. Door het te bespreken ga je er veel dieper op in’.
‘We vinden het fijn dat we elkaar geen huiswerk geven’
Charlotte: ‘Ik vind iets soms geweldig mooi en denk dan als een ander het niet mooi vindt, hoe kun je een boek zo te kort doen?’. Nolda: ‘Ik heb altijd veel gelezen en ik heb vaak de behoefte om over een boek na te praten. Op die manier haal ik nog veel meer uit zo’n roman. Regelmatig word ik verrast door wat mijn clubgenoten uit een verhaal of een personage halen. Dat vind ik waardevol. Anja: ‘Toen ik Nolda leerde kennen- ook zo’n 23 jaar geleden- sprak ik nog nauwelijks Nederlands. Ik las op haar advies toen Opwaaiende zomerjurken van Oek de Jong en Dichter op de Zeedijk van Kees van Beijnum. Voor mij is de boekenclub en het bespreken van boeken zo fijn, omdat je het over boeken hebt en je dan merkt dat iedereen een boek zo anders leest’.
Hoe komt de keuze voor het te lezen boek tot stand en hoe bespreken jullie boeken?
‘Het boek kiezen gaat vanzelf, heel organisch. Degenen die een idee hebben stellen dat voor en dan discussiëren we daar over. Als je niet aanwezig bent heb je doorgaans geen stem in de boekkeuze. We beginnen de avond met bijpraten en zo tegen half tien gaan we het over het boek hebben. Meestal komen we er na het bespreken van het gelezen boek aan het eind van de avond wel uit wat we een volgende keer gaan lezen en het gebeurt heel soms dat we naderhand tot de keuze van een boek komen. Ook voor het bespreken hebben we geen vaste regels. Een tijdje werkten we met vragen, één iemand bereidde dat dan voor. Nu doen we dat niet meer. Als iemand zin heeft om van te voren wat research te doen naar de auteur bijvoorbeeld, of scholierenvragen op te duikelen dan juichen we dat toe. Het gesprek loopt vanzelf en we vinden het fijn dat we elkaar geen huiswerk geven’.
Wat lezen jullie en welke boeken hebben veel indruk gemaakt?
‘We lezen fictie; oud en nieuw en het lijkt of we in de winter meer klassiekers lezen. Een enkele keer lezen we korte verhalen, maar die zijn niet favoriet. Dus geen biografieën, non-fictie en poëzie.’ Er is wel een periode geweest dat we poëzie voorlazen aan elkaar. Die gedichten werden verder niet besproken. Nolda herinnert zicht nog goed dat Anja eens Zwarte melk (Todesfuge) van Paul Celan heeft voorgelezen. Indrukwekkend was dat. Ieder bepaalt voor zich of ze in de oorspronkelijke taal dan wel een vertaling leest. ‘Dan kunnen we ook nog eens vertalingen vergelijken’.
Een greep uit de leeslijst
Laat me nooit alleen – Kazuo Ishiguro
Het Martyrium – Elias Canetti
Go Tell It on the Mountain – James Baldwin
Eline Vere –
Louis Couperus
De Asielzoeker –
Arnon Grunberg
Reis naar het einde van de nacht –
L.F. Celine
Onderworpen – Michel Houellebecq
Stille sneeuwval – Junichiro Tanizaki
Ademschommel – Herta Muller
Unterleuten – Juli Zeh
Amerikaanse pastorale – Philip Roth
Anja: ‘De avond over Coetzee en voor mij zijn boek Wereld en wandel van Michael K; zo prachtig geschreven en ik zie hem (Michael K) nog lopen met zijn stervende moeder. We hebben die avond ook het gesprek van Wim Kayzer met Coetzee bekeken (Van de schoonheid en de troost)’. Charlotte: ‘The Fountainhead en Eline Vere, dat we net hebben gelezen: een rijke ervaring en ik zou meer boeken uit die tijd willen lezen. Bij mij moet door een boek de verbeelding worden opgeroepen. Dat was ook bij Het Zoutpad van Rynor Winn het geval, hoewel dit boek geen hoogstaande literatuur is’. Saskia: ‘Ik vond De Beminde van Toni Morrison en Go Tell It on the Mountain van James Baldwin heel goed. Urgent met een geheel eigen stem. Het lijkt alsof bij nieuwe jonge schrijvers minder de verbeelding wordt opgeroepen’. Nolda: ‘Het eerste waar ik aan denk is Stad der blinden van Josė Saramago over een bizarre wereld; het boek gaat echt onder je huid zitten. Het liefst zou ik veel van de boeken die we hebben gelezen willen herlezen!’.
Hebben jullie tips voor andere boekenclubs?
‘Lees James Baldwin’s Go Tell It on the Mountain en lees vooral waar je zin in hebt!’.
