‘We laten donkere stukjes Oost stralen’ staat er boven hun portret op het Muiderpoortstation. En dat doen kunstenaars Loes Diephuis en John Prop al 20 jaar lang. Na een begin in het Polderweggebied organiseerde hun stichting Polderlicht de afgelopen jaren een fascinerende lichtkunsttentoonstelling in het Oosterpark: Parklicht.
Anita Boelsums | Foto Frank Schoevaart
‘Nee dit jaar niet, corona hè,’ zegt John Prop, ‘niet zo heel erg, want we konden wel een pauze gebruiken.’ Het is wel een gemis voor de jaarlijkse bezoekers, de nachtelijke novemberwandeling door een donker Oosterpark, plattegrond in de hand, op weg naar plekjes waar je niet zo gauw komt. Kleine en grote lichtobjecten, subtiele, soms ingetogen kunstwerken die vaak speciaal voor de gelegenheid zijn gemaakt en die verwondering oproepen of fascinatie of waarvan je gewoon kunt genieten. Ze zorgen voor een ‘genoeglijke avond in een intieme, beetje Zen-achtige sfeer’ zoals Prop een van de tentoonstellingen ooit zelf omschreef. Zo’n 1000 bezoekers trekt het gebeuren meestal per avond. ‘En dat vinden we een enorme opkomst voor een project dat we samen opzetten met een relatief klein budget.’
‘Zij durven zélf het experiment aan en geven daarvoor de ruimte!’
Obscuur en sfeervol
John Prop is illustrator, vormgever en uitvoerend kunstenaar. Hij verzorgt ook alweer zo’n 20 jaar de voorkant van deze krant Dwars door de Buurt. Loes Diephuis is beeldend kunstenaar en werkte jaren bij Stadsdeel Oost. Tegenwoordig houdt ze zich alleen nog bezig met de projecten die de stichting opzet. ‘Ik zet me nu in voor andere kunstenaars en dat bevalt me prima,’ zegt ze daarover.
Hoe en waarom zijn ze ooit begonnen met de lichtkunstprojecten en de stichting? Prop: ‘Na 2001 zou het Polderweggebied worden gesaneerd. Dat was toen echt een rafelrand, een donker stukje buurt, ingeklemd tussen wat destijds stadsdeel Oost was en Watergraafsmeer, een stukje niemandsland eigenlijk. ’s Avonds was het er onveilig, je kon je auto er neerzetten maar als je terugkwam, was het raampje ingeslagen en je radio weg.’ Diephuis: ‘Wij hadden ons kantoor daar, we zaten er middenin. Het was aardedonker als we ’s avonds naar huis gingen. Lang niet iedereen durfde er een wandelingetje te maken.’ ‘Het had iets obscuurs, maar mede door de restanten van de 19e -eeuwse Oostergasfabriek ook enorme sfeer,’ herinnert Prop zich. ‘We wilden het gebied nog een keer onder de aandacht brengen, maar dan juist de charme ervan, dus niet de negatieve kant maar juist de mooie kant, want het had heel mooie hoekjes en plekjes. Al brainstormend kwamen we op het idee om licht op de gebouwen te laten schijnen, het obscure er wat vanaf te halen. En dat idee van gebouwen aanlichten heeft zich ontwikkeld tot het tonen van licht- en geluidkunst.’
Experiment en ruimte
‘Toen we eenmaal bezig waren, vonden we dat we er echt iets moois van moesten maken. Ja, we zijn wel kunstenaars natuurlijk,’ vertelt Diephuis. ‘Het liep helemaal uit de hand. We hadden bijna dertig kunstwerken, veel te veel om mee te dealen; we hadden immers geen ervaring. Het was een zware bevalling. We dachten: dat doen we nooit meer.’ Ze lacht. ‘Maar twee jaar later stonden we er weer.’ En ze zijn gelukkig nooit meer opgehouden.
Experiment en ruimte
Eén van de kunstenaars die alle drie de edities van Parklicht heeft meegedaan en volgens Prop tot de publieksfavorieten behoort is Peter Vink. ‘Hij durft groot te denken en hij durft het experiment aan, daarom vragen we hem graag.’ Vink projecteerde in 2018 negen laserstralen vanaf de muziekkoepel naar het dak boven de koninklijke ingang van het Tropenmuseum. Zo creëerde hij een transformatie van boog naar driehoek over een afstand van zo’n 150 meter. Hij is net zo enthousiast over de organisatoren als zij over hem: ‘Zij durven zélf het experiment aan en geven mij daarvoor de ruimte, ook letterlijk, en dat neem ik graag aan!’
Goeie plek
Diephuis en Prop wonen de helft van hun leven in Oost, Diephuis is zelfs geboren in Watergraafsmeer en na veel omzwervingen weer teruggekeerd in Oost. Het is hun thuis. ‘We zijn er een beetje mee vergroeid, het is gewoon een goeie plek om te leven,’ zegt John. Diephuis vertelt over de vele contacten die ze hebben, mede door haar vorige werkgever. ‘Mensen kennen ons, dat scheelt, we hoeven niet altijd meer te bedelen om het gebruik van locaties.’ Niet alleen runnen ze samen de stichting, ook in het dagelijks leven vormen ze een stel. Is dat niet lastig? ‘Nee,’ lacht Diephuis, ‘hoewel we niet samenwonen, is het juist handig, het bespaart ons een hoop tijd, vergaderingen, afspraken maken, dat hoeft allemaal niet. We zien elkaar heel vaak en kunnen dan tussen de bedrijven door heel wat regelen. Onenigheid of ruzie hebben we nauwelijks. Nee, het is alleen maar positief.’
Tijdelijkheid
Ons gesprek vindt plaats achter het Tropenmuseum, bij de personeelsingang. Stoelen op afstand. Het is typisch zo’n rafelrandje waar ze van houden. In het Oosterpark zoeken ze – samen met de kunstenaars – met opzet ook uit het zicht liggende plekjes voor de kunstwerken, plekken die je met lichtkunst letterlijk kunt belichten. Zo kunnen mensen een kijkje nemen achter de façade van het park. De twee kunstenaars vertellen hoe ze, als de twee uitvoerders van de stichting, alles zelf doen: van het plan bedenken, subsidie aanvragen, kunstenaars en locaties uitzoeken en de PR tot en met het flyeren aan toe. Een hele klus. Wel wordt altijd de hulp van vrijwilligers ingeroepen om de kunstwerken te bewaken en bezoekers te ontvangen. Na afloop is van de werken geen spoor meer te vinden. De tijdelijkheid van hun projecten bevalt hen goed. ‘Hoewel tijdelijk wel een rekkelijk begrip is als je kijkt naar de drie metrostations, zoals in de Wibautstraat, waar we 18 jaar lang kunst hebben getoond,’ merkt Prop droogjes op.
Plannen
Komt een van hun projecten, de mooie belichting van het seinhuis op het Muiderpoortstation, ooit terug? Het was een kunstwerk dat door veel bewoners zeer gewaardeerd werd. Wie weet, zeggen ze hoopvol. Eerst volgt hopelijk een project op IJburg met minimal art en minimal music. Plannen genoeg!
Buurtberoemd zijn ze, de mensen die zich met hart en ziel
inzetten voor hun buurt. Ze staan geportretteerd op het Muiderpoortstation door Serge Verheugen en krijgen stuk voor
stuk hun verdiende aandacht in de Dwars en in een podcast
op Geluiden uit Oost. Ditmaal vroegen Lucy Buddelmeijer
– de podcastmaker – en Anita Boelsums – de schrijver, Loes
Diephuis en John Prop het hemd van het lijf. De podcast is te
beluisteren op www.geluidenuitoost.nl
