Hij woont al 25 jaar in Tuindorp Amstelstation vlakbij het Amstelstation, beter bekend als Amsteldorp of het Rode Pannendorp. De woningen werden hier kort na de Tweede Wereldoorlog neergezet als antwoord op de enorme woningnood die er ook toen al was in Amsterdam. Jelle Hieminga (1975) werd geboren in Eindhoven en trok na ook nog zeven jaar in Haarlem gewoond te hebben in bij zijn vriendin in het Amsteldorp. ‘Een prettig huisje met voor en achtertuin, vlakbij het uitstekend bereikbare Amstelstation – best uniek voor Amsterdam!’
In Buurtmensen interviewt Fokko Kuik mensen die zich inzetten voor hun buurt in Oost.
Een actievoerder was hij nooit, want daar was eigenlijk ook nooit aanleiding toe. De trigger om toch actief te worden in zijn buurt waren 4,5 jaar geleden de plannen van Ymere om het buitenste gedeelte van de buurt te slopen en te vervangen door nieuwbouwwoningen in een hogere dichtheid en het binnenste gedeelte grootschalig te gaan renoveren. In de buurt is daar veel weerstand tegen, omdat het tuindorp karakter dreigt te verdwijnen.
Het is nog maar de vraag of de huidige, vaak wat oudere bewoners er wel kunnen blijven wonen. Sinds het uitbrengen van dat plan heeft het al tot veel discussieavonden geleid. Weliswaar is er vanaf het begin ook een bewonerscommissie in het leven geroepen, die het belang van de zittende bewoners mag behartigen, maar dat is allemaal wel erg gereguleerd.
Ongeveer anderhalf jaar geleden heeft een groep, waartoe ook Jelle en zijn vriendin behoren, besloten om een actiegroep op te richten: Actiegroep Amsteldorp Blijft. Hoewel de actiegroep in feite hetzelfde beoogt als de bewonerscommissie heeft ze minder last van beperkingen. ‘De rol van de bewonersgroep is soms niet veel meer dan een ritueel dansje, door de beperkingen die aan hun opgelegd worden.’ Intussen is Ymere al een aantal malen teruggefloten om tot een beter plan te komen en momenteel lijkt er sprake van een impasse.
Hoe ervaart Jelle zijn actie-activiteiten? Hij geeft een genuanceerd antwoord: ‘Aan de ene kant is het soms wel frustrerend omdat er tot nu toe bij Ymere nog weinig beweging de goede kant op is te zien. Aan de andere kant is het ook wel leuk en leerzaam om je tegen zo’n proces aan te bemoeien. Hoe gaan dat soort dingen binnen de gemeente? Wat kun je boven tafel krijgen via de Wet Open Overheid, een zogenaamd ‘WOO-verzoek? Hoe werken contacten met de media? ‘Ineens sta je voor de camera van AT5!’
Zijn betrokkenheid bij de buurt is alleen maar vergroot door deze activiteiten. ‘Via architect/stedenbouwkundige Jeroen Schilt kwamen we er achter hoe de opzet van dit tuindorp destijds ook weer een inspiratie vormde voor andere tuindorpen in Amsterdam. Ook leer je weer andere mensen kennen – de groep bestaat nu uit tien à twaalf mensen.’
En je gaat je verdiepen in vormen van isolatie en renovatie en verduurzaming. ‘Als Ymere de buurt niet veertig jaar verwaarloosd had, was de opgave nu minder groot geweest. En de plannen voor de aanleg van stadswarmtenetwerk zien er inmiddels ook anders uit.’
‘Je kunt ook veel leren van vergelijkbare processen in andere buurten. Hoe zijn de bewoners daarbij betrokken, hoe zijn de renovatieplannen daar uitgepakt? Wat is er van de sociale binding overgebleven nadat bewoners tijdelijk in een andere buurt moesten gaan wonen?’
‘Er bestaat wel eens de indruk dat we alleen maar uit zijn op het vertragen van de plannen, maar dat is absoluut niet waar’, zegt Jelle. ‘Juist het langer boven de markt hangen van dit soort plannen schaadt de buurt omdat mensen minder gemotiveerd raken om zelf iets aan hun woonomgeving te doen. Waar we op uit zijn is een beter plan voor renovatie, waarbij ook voorkomen kan worden dat mensen lang uit hun woonomgeving weg moeten. Daar zijn best mogelijkheden voor!’
Hoewel Jelle al lang in een heel andere sector werkzaam is, het onderwijs, bemerk ik een duidelijke bevlogenheid bij hem als het gaat om het Amsteldorp. Tijdens een rondleiding die hij me geeft door zijn geliefde buurt wijst hij me op een paar grappige details die destijds in de bouw van het dorp werden verwerkt: de gemetselde steenkoolbakken aan de woningen, de in de voorgevels aangebrachte bankjes voor de ouderenwoningen en de verplichte fietsenstalling bij de ingang van het dorp. ‘Als je je fiets bij je woning parkeerde, kreeg je een vermaning van de wijkagent!’ Alles wijst hogere ambities dan alleen het bieden van woonruimte zo vlak na de oorlog: hier werd een samenleving gecreëerd!
De motivatie van Jelle gaat ook veel verder dan zijn eigen belang als bewoner. Na 25 jaar – hij herinnert zich nog dat er een bakker en een groenteboer in zijn straat gevestigd waren – gaat het voortbestaan van zo’n buurtgemeenschap je aan het hart. Het idee dat er door zo’n machtige woningbouwcorporatie over de mensen heen gewalst zou worden, al dan niet gesteund door de gemeente, was voor hem onverdraaglijk. Daar blijft hij zich ook de komende tijd graag voor inzetten.
Kort nadat ik Jelle had geïnterviewd over zijn betrokkenheid bij zijn geliefde buurt bleek Ymere volkomen onverwachts toch haar sloopplannen te willen doorzetten. Behalve oost-online besteedde ook Het Parool en AT5 aandacht aan deze voor alle betrokkenen verrassende ontwikkeling. De Actiegroep Amsteldorp Blijft! beraadt zich nog op acties om de plannen bij te sturen. oost-online blijft de ontwikkelingen de komende tijd volgen.
