Tussen cultuur en duurzaamheid bestaat een nauw verband. Dat vindt Jannekee Jansen op de Haar, een van de grondleggers van de Jungle. In eerdere artikelen bespraken we energiebesparing en groenprojecten: tegels eruit, plantje erin; weggooien, repareren of naar de kringloop. Wat betekent haar visie voor de Jungle?
Ouderenadviesraad Oost
De Jungle is een ontmoetingsruimte waar iedereen zich welkom kan voelen voor een kopje koffie en een praatje. Dat is op zich al een aanwinst voor de buurt. Maar behalve bereikbaarheid en een gezellige sfeer moet er ook iets op het programma staan waar bezoekers warm voor lopen. Passende activiteiten zetten de buurt in beweging. Als de juiste mensen met een sociaal hart en kennis van zaken elkaar ontmoeten kan dat leiden tot een broedplaats voor nieuwe ideeën en het onder woorden brengen van wat er nodig is voor een leefbare en veilige buurt. In workshops kan dat dan verder worden uitgewerkt. Voor een goede binding met de buurt is een ontmoetingsruimte dus een belangrijke voorwaarde voor het stimuleren van meer samenhang, meer betrokkenheid en het creëren van nieuwe ideeën. De mond-tot-mondreclame doet de rest.
Van Badcuijp naar Jungle
Jannekee was eerder betrokken bij De Badcuijp in De Pijp. In 1994 werd het oorspronkelijke badhuis tot een centrum voor cultuur, geïmproviseerde muziek en horeca omgevormd. Via leertrajecten werden achter de schermen mensen opgeleid voor het werken in de horeca en in technische beroepen. Toen de buurt veranderde in een yuppenwijk paste de Badcuijp als alternatief centrum er niet meer in. Het stadsdeel besloot in 2014 met de subsidie te stoppen en het doek viel na 20 jaar.
’Verduurzaam en verspil zo min mogelijk’
De zoektocht naar een andere locatie eindigde in 2016. Bij toeval was de ruimte in het oude Muiderpoorttheater bij de Dappermarkt beschikbaar. De Dapperbuurt staat bekend om zijn multiculturele bevolkingssamenstelling en de markt loopt daar als een levensader doorheen. Zo werd het nieuwe centrum de Jungle. In vergelijking met de Badcuijp, dat meer een podium voor geïmproviseerde muziek en jazz was, staan in de Jungle duurzaamheid, binding met de buurt en sociale projecten centraal.
Druk op dinsdag en donderdag
Bij onze binnenkomst voelen we ons nog steeds in het theater. Vanaf het balkon kijken we op de zaal beneden, waar zich van alles afspeelt. Jannekee vindt kunst belangrijk: ‘Het is een middel een boodschap over het voetlicht te brengen – verduurzaam en verspil zo min mogelijk. We richten ons op groepen met een laag inkomen die al gewend zijn om zuinig met spullen om te gaan, mensen in de buurt met een smalle beurs.’
De dinsdagochtenden zijn cultureel ingevuld met dans en muziek. Het gaat dan om het plezier in bewegen op muziek. De danslessen worden gegeven door een professionele danslerares. De conditie wordt er beter van en het effect op het geestelijk welzijn is groot. Even een moment van ontspanning, onder elkaar zijn, gezien worden en vrijheid van de huiselijke sores. Het vermindert de stress.
De donderdagochtenden zijn meer voor workshops en thema’s. Op de ochtend van onze afspraak stond het onderwerp orgaandonatie op het programma. Het was vroeg op voor sommige dames. De discussie liep ten einde en de lege koffie- en theekannen met de restanten van het ontbijt waren de getuigen van een druk bezochte ochtend.
Jannekee helpt bij dit alles in de voorbereidingen en zorgt dat alles naar wens verloopt. Zij benoemt drie grote thema’s waarbij burgers kunnen bijdragen aan duurzaamheid.
1 Klimaat
In november verzamelde zich voor de 27ste keer de Wereld-klimaattop in Egypte om te zien in hoeverre de klimaatdoelen zijn bereikt, zoals het verminderen van de uitstoot van schadelijke stoffen en het beperken van de opwarming van de aarde.
Tot nu toe verlopen deze toppen weinig bemoedigend. Het blijft bij woorden. De schade aan de natuur neemt verder toe en de opwarming van de aarde komt naar verwachting al boven 2 tot 2,5 graden uit. Alarm wordt geslagen voor de gevolgen: stijging van de zeespiegel, overstromingen, extreme weersomstandigheden en gebieden die door de hitte onbewoonbaar worden.
Gaan de rijke landen de arme helpen bij de transitie naar meer duurzame energiebronnen en hoe dan? Komt er een klimaatfonds? Het bewustzijn dat het zo niet verder kan met de uitputting van de aarde heeft in 1972 er toe geleid dat de Club van Rome het rapport publiceerde over De grenzen van de groei. In 1968 werd de Club van Rome opgericht door Europese wetenschappers en ondernemers, om hun bezorgdheid over de toekomst van de wereld onder de aandacht te brengen. Het onderzoek duurde vier jaar voor, 50 jaar geleden, het rapport uitkwam.
De Jungle draagt bij aan de opvang van meer CO2 door te werken aan vergroening van de buurt met tegels eruit en meer plantjes erin, de groenprojecten en de aanleg van moestuintjes.
2 Circulaire economie
Hierin staan reparatie en hergebruik centraal. Bestaande materialen en producten worden zo veel mogelijk hergebruikt, hersteld en opgeknapt om het verlies aan grondstoffen te beperken en minder afval te produceren.
Bij de Jungle hoort ook het Afvalpaleis (Dapperstraat 84). Dat zorgt voor hergebruik van tweedehands kleding en het Repair Café repareert daar kapotte elektronica. Repareren is de sleutel tot minder afval. Wat je niet koopt, hoef je ook niet weg te gooien.
3 Energietransitie
We moeten overstappen van fossiele brandstoffen zoals olie en gas naar zon, wind en waterstof. Door de oorlog in Oekraïne is gebleken hoe afhankelijk we zijn geworden van goedkoop gas uit Rusland. Huishoudens en bedrijven zien hun energierekening tot schrikbarende hoogte stijgen. Energie-armoede treft steeds meer huishoudens. Het is een term die wordt gebruikt voor huishoudens die meer dan tien procent van hun besteedbaar inkomen moeten uitgeven om hun woning voldoende te kunnen verwarmen. Voor het verduurzamen van woningen, beter isoleren en het plaatsen van zonnepanelen is geld nodig en dat ontbreekt juist in de gezinnen uit de kwetsbare buurten. De Jungle helpt met de Fix Brigade om die aanpassingen aan de woningen te maken.
Daadkracht?
In de wijken wordt hard aan gedragsverandering gewerkt in het zuinig omgaan met spullen en hergebruik van afval en materialen. De Jungle speelt hierin een voortrekkersrol. De grote bedrijven worden voor hun vervuilende rol niet ter verantwoording geroepen en hun vergunningen worden niet ingetrokken. Ondanks dat bij omwonenden meer luchtwegklachten en kanker voorkomen dan in de rest van Nederland. Dit alles om politieke en economische motieven.
De rol van de overheid zou leidend moeten zijn, innoverend, richtinggevend en zou daarom (met geld) initiatieven op het gebied van de transitie moeten faciliteren. Handhaving is daarbij nodig. Het wantrouwen in en de afstand tot deze overheid is nog nooit zo groot geweest door politieke keuzes uit het verleden: een kleine overheid en een zogenaamde zelfredzame burger. De klimaattoppen blijven in mooie bewoordingen hangen, maar waar is de daadkracht?
Op naar de volgende top…
Reageren? Annette Wiese [email protected] | Els Nicolas [email protected] | Tunny Jongejan [email protected] | Frank Stork 020 665 1063.
