Aan de Veemkade in het Oostelijk Havengebied is weer iemand verdronken. Hoe zit het met de veiligheidsmaatregelen ter plekke?
Joost van der Vaart | Foto Björn Martens
Bij het verschijnen van deze laatste papieren IJopener, waarover u elders in dit blad meer leest, willen we stilstaan bij een tragisch verdrinkingsgeval in onze buurt. Op 18 oktober werd het levenloze lichaam van de jonge Sam van Grondelle uit de IJhaven gehaald, ter hoogte van de boeg van binnenvaartschip Varia dat aan de Veemkade zijn vaste ligplaats heeft. Sam (29) was in het weekend met vrienden gaan stappen in Noord, had volgens lokale media waarschijnlijk gedronken en is vanaf de pont bij CS de verkeerde kant opgefietst. Uiteindelijk kwam hij op de Veemkade terecht en is daar mogelijk met fiets en al het water ingereden.
Op de plek van Sams overlijden hebben wekenlang bloemen, kaarten en lichtjes gelegen. Als oprechte rouwverwerking. Maar iedere keer als iemand verdrinkt moet je de vraag stellen: was dit nodig? Het lijkt of Amsterdam stilzwijgend accepteert dat er jaarlijks gemiddeld 10 tot 12 mensen, doorgaans jonge mannen, in grachten en havens vallen en verdrinken. Meestal gaat het zo: ze komen ‘s avonds uit de kroeg of van een feest, moeten plassen, lopen naar het water en legen hun blaas. Duizelig, wankelend misschien. Eén misstap en je ligt erin. Met de fiets kan het ook zomaar gebeuren. Een stuurfout is snel gemaakt, zelfs zonder drank. En kom er dan maar eens uit. Hoge kades, kou in herfst, winter en vroege lente. Niemand om je te helpen, je bent meestal reddeloos verloren. Zo ook Sam.
De gemeente onderkent de gevaren en neemt langzaamaan maatregelen. Gerenoveerde grachtenkades hebben bijvoorbeeld grijpranden en stalen hangtrappen voor drenkelingen. Aan de Veemkade is, voor zover de IJopener waarnam, een grijpkabel iets boven de waterlijn gespannen, al is die niet goed zichtbaar. Over de hele lengte van de kade zijn meerdere reddingstrappen gemonteerd.
Maar deze maatregelen, hoe goedbedoeld ook, zijn niet afdoende. Amsterdamse kades zijn stille moordenaars. Ook de Veemkade. Navraag bij reddingswerkers leert dat er meer maatregelen genomen kunnen en moeten worden. ‘Denk aan het plaatsen van paaltjes en hekken; betere en meer verlichting op de kade en op de rand van water en kademuur; lichtgevende reddingskabels en dito trappen; een ondiepe strook water vanaf de kadekant; reddingsboeien op grijphoogte vanuit het water en een combinatie van al deze maatregelen’, zegt een voormalig (water)oppervlakteredder desgevraagd.
Sam van Grondelle was een getalenteerd mens. In zijn vrije tijd voetbaltrainer. Als onderzoeker was hij verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bezig met vluchtelingen en hun arbeidsdeelname. Hoogleraar en Sams begeleider Halleh Ghorashi zegt in een in memoriam: ‘Hij had een voorbeeldige promovendus kunnen worden. En zo graag had ik hem in dat pad willen begeleiden.’ Zover kwam het niet. Sam is verdronken – en misschien had dat wel voorkomen kunnen worden.
