Bomvol was de grote aula van de Nieuwe Oosterbegraafplaats. Meer dan 150 belangstellenden kwamen op 21 februari afscheid nemen van de rode beuk. Ondanks verwoede pogingen heeft ‘ie het niet gered. In 1892 werd de boom als jonge loot geplant; hij kwam van een kwekerij, misschien wel de nabij gelegen stadskwekerij, bij wat nu Park Frankendael is. De herdenkingsdienst werd ook in de belendende koffiekamer gevolgd, voor wie niet op tijd kon zijn.
Anne-Mariken Raukema
Midden vooraan, waar normaal gesproken de baar staat, is een tafel opgesteld met daarop kleine, handzame beelden van hout, gedraaid door Ruben van der Scheer. Peter van der Linden, directeur van de Nieuwe Ooster heette iedereen welkom. In het bijzonder Gerdie Verbeet, beschermvrouwe van de stichting, Marie-Louise Meuris, de oud-directeur van de begraafplaats, en Jan-Bart Vroege, stadsdeelbestuurder, met onder andere de Nieuwe Ooster in z’n portefeuille.
De directeur gaf Johan Mullenders het woord. Hij is sinds jaar en dag boombeheerder en kenner. Mullenders sprak alsof hij de rode beuk zelf was, niet verwonderlijk als je gedurende lange tijd 160 e-mails als beuk hebt beantwoord. ‘Ik ben meer dan 130 jaar oud, in omvang meet ik 126 cm en ben zowel mannelijk als vrouwelijk.’ Mullenders was duidelijk ontroerd en erg blij met de grote belangstelling. En natuurlijk dat zijn ‘ideetje’ niet werd weggehoond, maar meteen omarmd door zowel de directie van de begraafplaats als de stichting Arboretum.
Boompje groot
Anderhalf jaar geleden ontdekte Mullenders voor het eerst de schimmel aan de wortels van de rode beuk. Zijn vermoeden werd door twee experts bevestigd. Met extra voeding probeerden ze de boom er bovenop te krijgen, maar de natuurlijke zwammen deden waarvoor ze op aarde waren: de boom opeten. Maar, vol trots liet hij een zaailing in een pot zien, die had hij verleden jaar aangetroffen onder de rode beuk. Daarmee lijkt z’n nalatenschap een feit. ‘Boompje groot, plantertje dood’ – dus niemand van de aanwezigen zal deze nieuwe rode beuk aanschouwen zoals de oude nu is. Als de takken van de rode beuk zijn weggezaagd zal een deel van de stam nog enige tijd veilig blijven staan.
Boom met eigen e-mailadres
De beuk kreeg een eigen e-mailadres, en ontving zo’n 160 brieven, die nu allemaal te lezen zijn op de site. Een van de vrijwilligers las een brief voor van Els de Kok, die er zelf niet bij kon zijn, dat kon niet meer op 83-jarige leeftijd. Mevrouw Bekker-de Bruijn, die regelmatig het graf bezoekt dat vlakbij de rode beuk ligt, sprak lovende woorden over de boom: ‘een doodsontkenner, die nu zelf ook sterfelijk bleek.’
Nelly Oudshoorn had speciaal voor deze bijeenkomst een compositie gemaakt voor piano met natuurgeluiden, van zangvogels tot regen en storm. Maar ook met opnames van een Surinaamse uitvaart en zaaggeluiden. Het dagelijks leven van de rode beuk werd in dit muzikaal eerbetoon ten gehore gebracht. Immers, de beuk stond daar maar en hoorde en zag alles. De hele middag waren veel antropomorfe vergelijkingen te horen; menselijke eigenschappen toegedicht aan de rode beuk.
Eerbetoon aan rode beuk van 250 jaar oude iep
Hans Kaljée, de bomenspecialist van de gemeente Amsterdam, koos voor het perspectief van de Hollandse iep bij Centraal Station, die daar inmiddels 125 jaar staat. Namens deze iep en duizenden Amsterdamse soortgenoten bracht hij een ode aan de rode beuk en somde op waar de bomen in de stad al niet goed voor zijn: van CO2 opslag tot rust, van waterberging tot verkoeling. Jan-Bart Vroege sloot af met een groot compliment aan het team dat de meer dan duizend bijzonder bomen op de Nieuwe Ooster verzorgt.
Daarna was het tijd om naar buiten te gaan. Onder witte paraplu’s trok de stoet naar de rode beuk. Daar las Jos van Hest zijn gedicht ‘Als een koning’ voor, over de vele liefdesbriefjes die de rode beuk had gekregen. ‘En de beuk schreef terug / op heel wat meer dan honderd blaadjes’. Als eerbetoon kon eenieder een handvol rodebeukennotendoppen pakken en deze rond de stam strooien. Na afloop in de koffiekamer zoals gebruikelijk bij een afscheid een gezellig samenzijn. Bij vertrek kreeg iedereen de compositie mee, op cd of usb-stick, en het gedicht van Jos van Hest. En, als gadget, een mooi gepolijst schijfje hout. Van de rode beuk natuurlijk.
Check www.denieuweoosterbomenpark.nl
Lees ook Een stervende rode beuk
