Aan het begin van de Plantage Middenlaan, naast de Hortus Botanicus, staat het Hugo de Vries gebouw. Het werd gebouwd rond 1911 in de Amsterdamse School stijl als collegeruimte en laboratorium. Destijds was hoogleraar Hugo de Vries directeur van de Hortus. In 1990 moest de Hortus het gebouw verkopen na het afstoten van de tuin door de Universiteit van Amsterdam. De Van Dijk Nijkamp Stichting nam het gebouw over. Sindsdien zijn er organisaties gehuisvest die een sterke binding met natuur en milieu hebben. We stellen ze aan je voor. Deel drie van een estafette: een gesprek met Jan Dijstelbloem, directeur van IVN Natuureducatie.
De Groene Plantage, deel 3
Anne-Mariken Raukema
‘In 1991 is IVN hier ingetrokken, daarvoor was het gehuisvest in Artis. Het Instituut voor Natuureducatie werd in 1960 opgericht, maar al jaren noemen we onszelf IVN Natuureducatie. Dat is namelijk wat we doen.’
‘Net als de vorige estafettedeelnemers zijn wij erg blij met deze locatie. Ik weet nog goed dat ik hier verleden jaar kwam solliciteren. Het eerste gesprek vond plaats in de bibliotheek op de eerste verdieping. Ik was meteen onder de indruk van het pand. Oud, maar licht en open, soms in de zomer te warm en ’s winters te koud, maar een fantastische plek!’
Wat is het doel van IVN?
‘IVN is een vereniging van verenigingen. Er zijn 162 afdelingen in het hele land met leden. Wij met z’n allen verbinden mens en natuur door middel van educatie. Dat varieert van aanwakkeren tot herstellen en vergroten van de belangstelling voor natuur.’
Wat is de betekenis van IVN Natuureducatie voor de buurt, de stad, nationaal en internationaal?
‘De afdeling Amsterdam is ook actief in Oost. Zo waren ze betrokken bij het vergroenen van het Entrepotdok, wat eigenlijk een buurtinitiatief is, bij de sportvelden bij de Jaap Edenbaan en nu bij de dijkverhoging rond het Flevopark. Dat soort zaken ondersteunen we als landelijke koepel.’
‘We organiseren ook vrijwilligersbijeenkomsten op schooltuinen, zoals op de Kalfftuin bij de Weespertrekvaart. Wat deze fantastische plekken betreft, heeft Amsterdam bepaald een voorbeeldfunctie voor de rest van het land. Betaalde krachten, die de gemeente opleidt en bekostigt, leiden hier jonge kinderen van groep 6 en 7 op, een schooljaar lang. Ook in het vergroenen van schoolpleinen spelen we een rol’
Op stedelijk niveau is de droom van onze ‘natuurhub’ om betrokken te worden bij het autoluw en groener maken, met anderen zijn we nauw betrokken bij het ‘tegels wippen’ en de tiny forests. We staan een natuurinclusieve, groene en gezonde stad voor en dan vooral op plekken waar flinke groene kansenongelijkheid is. Zo heeft IVN met Jantje Beton en JOGG (‘Samen maken we gezond gewoon’) twee gezonde, groene buurten in Zuidoost opgeleverd na goede samenwerking met bewoners.’
‘Landelijk zijn we de aanjager van uiteenlopende activiteiten voor jong en oud en alles wat daar tussen zit. Van kabouterpaden, modder- en slootjesdagen tot Natuur als recept voor GGZ-instellingen. We focussen nu op de gezondheidsbaten van groen. Zo stuurde het Longfonds kortgeleden een persbericht uit dat in Finland – waar heel veel aan natuureducatie wordt gedaan – astma sterk is teruggedrongen. Via de voorscholen bereiken we veel ouders. We zijn ons heel erg bewust van het feit dat hoe eerder je het zaadje plant, des te beter het wortelt. Ik was als kind al IVN-lid, vond het heerlijk om uilenballen uit te pluizen.’
‘Onze leden en afdelingen zijn het fundament van IVN. Tegelijk zien we dat als we onze droom een natuurverbonden Nederland vol mensen die natuurbewust zijn. En dat is dan een opgave om mensen te bereiken buiten de groep gemiddelde IVN’ers. Die ‘gemiddelde IVN’er’ bestaat natuurlijk niet, maar in cijfers is die 58 jaar en wit. Om die droom te verwezenlijken doen we ook meer voor de jeugd die erg betrokken is op de leefomgeving en natuur. Nederland verkleurt, dus daar ligt ook een opgave voor ons. De deur en de ramen open en zo een steeds grotere beweging op gang brengen.’
‘De natuurverbondenheid in andere culturen is, anders dan die van de witte man of vrouw van eind vijftig, meer gericht op voedsel. Wie kent niet de Polen die de bossen intrekken op zoek naar paddenstoelen. Zelden zullen zij een giftig exemplaar eten. Wij wel. Jongeren is ook een lastige doelgroep, hoewel en wel traineeships hebben waar honderd achttien tot vijfentwintigjarigen op af komen. Ze willen alleen nog niet in bestuursfuncties, maar dat komt wel.’
‘Wat landelijk ook speelt, is het verbinden van partijen met de eenentwintig Nationale Parken, zoals de Kennemer duinen en de Utrechtse Heuvelrug. Deze topcollectie van de Nederlandse natuur wordt door dit kabinet wegbezuinigd. Wij leiden mensen stap voor stap van hun eigen huis naar deze pronkjuwelen. Daarvoor gebruiken we onder andere de 3-30-300 regel. Dat betekent dat je vanuit je huis minstens drie bomen moet kunnen zien, dat 30 procent van een stad of dorp bebladerd is en dat je binnen 300 meter van je woning in het groen moet kunnen zijn. Dat kan een plantsoen of park zijn, maar echt groen.’
Wat speelt er nu?
‘We zijn bezig met onze meerjarenvisie, waarin we gaan formuleren hoe we andere doelgroepen gaan bereiken, welke links wel willen en kunnen hebben met de gezondheid, zowel fysiek als psychisch en natuurlijk hoe we omgaan met de donderwolken boven de Nationale Parken. Wij hebben als IVN daar een rol in. Van het totale budget van 24 miljoen voor de Parken gaat tot nu toe 1,3 miljoen naar IVN, dat wordt in 2026 naar nul gedraaid. En een jaar later wordt het hele bedrag voor de eenentwintig Nationale Parken op nul gezet. Een gotspe!’
‘Dat betekent dat we minder van overheden afhankelijk zullen worden en sterkere banden met het bedrijfsleven zullen ontwikkelen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan bedrijven die de straat weer begaanbaar maken als er kabels en leidingen zijn gelegd en meteen de riolen zijn vervangen. Met dat soort bedrijven kunnen we zaken doen om de straat te vergroenen als we er op tijd bij zijn. En zij het nut van ons werk inzien.’
Aan wie geef je het stokje door?
‘Nummer vier wordt Niki Kervezee van IIED, het International Institute for Environment and Development. Ze is mijn nichtje…’
Check www.vandijknijkamp.nl en www.ivn.nl
Lees ook
Hugo de Vries Centrum verbonden met natuur en milieu
Hugo de Vries Centrum verbonden met natuur en milieu. ‘Kennis en invloed uitdragen’
