Amsterdammers kunnen straks nog meer genieten van rust en schoonheid op hun wandeling langs het middenpad van Klein Dantzig. Daar maakt de werkgroep Natuurlijk Tuinieren van de volkstuinen zich sterk voor. Er komt minder grind, het gras langs de middengracht groeit hoger en insecten vinden er een vriendelijk thuis.
Jaap Kamerling | Dwars
`We willen de insecten helpen overleven, er zijn er steeds minder van. Driekwart van de insecten in ons dichtbevolkte landje is in korte tijd verdwenen. Als we de teruggang in biodiversiteit kunnen stoppen, brengt dat de van oudsher grote rijkdom aan inheemse flora en fauna in onze stad terug.’ Dat is de hartenkreet van Marga Groen, Marianne van der Rhee en Annelies Snijder. Ze zijn lid van de werkgroep Natuurlijk Tuinieren van Klein Dantzig, die sinds 2017 bestaat en tegenwoordig zes leden telt. De werkgroep is enthousiast en systematisch bezig Klein Dantzig een ecologische boost te geven. Ze willen dat het volkstuinenpark een nog waardevoller schakel wordt in het ecologisch lint van Park Frankendael met Klein Dantzig, het Darwinplantsoen, de Nieuwe Ooster en het Flevopark. Amsterdammers kunnen daar heerlijk wandelen in een supergezonde omgeving, de groene longen van Oost.
Luchtige grond
De werkgroep zet zich met veel dynamiek in voor het in de wacht slepen van het Keurmerk Natuurlijk Tuinieren van de AVVN, waarbij een tot vier stippen kunnen worden behaald. In juni zal het keurmerk officieel worden uitgereikt als de inspanningen worden gehonoreerd. Kunstmest is, net als chemische bestrijdingsmiddelen, al enige tijd definitief uitgebannen op het tuinenpark. ‘Als je je tuinafval zelf composteert en uitstrooit heb je die mest helemaal niet nodig,’ vertellen de vrouwen. ‘Zo zorg je voor een rijk bodemleven en wordt de grond gezonder en luchtig. Wees vriendelijk voor de mollen. Ze zorgen voor meer lucht in de aarde en de hopen die ze opwerpen bestaan uit grond van prima kwaliteit.’
Takkenwallen
De werkgroep wil meer doen voor bijen, hommels, vlinders, egels en vogels, die onmisbaar zijn voor mens en natuur, maar het moeilijk hebben. Dat willen ze bereiken vooral door meer en gevarieerder beplanting, met planten en struiken die liefst inheems zijn en zonder gif opgekweekt. Drachtplanten (dat zijn er heel veel, zie het internet!) bieden voedsel en nectar voor insecten als bijen en vlinders. Op waardplanten zoals brandnetels leggen vlinders hun eitjes; respecteer ook vooral de rupsen die uit de eitjes komen! En vogels doe je een plezier door bessenstruiken te planten en wintergroene struiken die het hele jaar beschutting bieden. Stapelmuurtjes en takkenwallen kan iedere tuinder aanleggen om de kleine dieren en insecten de kans te geven zich lekker te nestelen. En wie heeft er nu nog niet een eigen insectenhotelletje op zijn tuin?
Vlasbekje en ratelaar
We gaan eens na wat zo’n beetje de speerpunten waren van Natuurlijk Tuinieren op Klein Dantzig de afgelopen tijd. Allereerst ‘het lange gras’ langs het middengrachtje. Vroeger werd dat bijna wekelijks rücksichtslos gemaaid en gemillimeterd. De vrouwen konden zich daar woest om maken. Zo’n saai glad gazonnetje langs het water vrijwel zonder bloemen en planten. Sinds een paar jaar wordt alleen een randje van een meter naast het pad nog tweewekelijks gemaaid. De rest van de strook wordt slechts twee keer per jaar gemaaid, in juni en september, en wel met de zeis, dus met puur menskracht. Door het gras te maaien als het veel voedsel heeft opgenomen verarm je de grond, en hoe armer de grond hoe soortenrijker de vegetatie. De grond is er nog steeds wat te rijk, daardoor komen ruigteplanten als brandnetel en zuring op, die de strook dreigen over te nemen. Die worden dan ook weggehaald. Zo krijgen meer planten een kans hier te huizen. De strook is al veel gevarieerder, bloemrijker en insectvriendelijker geworden. De ontwikkeling wordt versneld door bloemen uit de omgeving in te zaaien. Er verschijnen nu kattenstaart en wilgenroosje en onlangs is zelfs het eerste vlasbekje gesignaleerd. Ook is er met succes ratelaar gezaaid, een leuk geel bloeiend gewasje dat op gras parasiteert, zodat de grasmat minder dicht wordt en andere planten zich ertussen kunnen nestelen.
Aromatische tuin
Een tweede speerpunt is het voorterrein bij de ingang dat door de Werkgroep Herinrichting Voorterrein wordt aangepakt. Klein Dantzig heeft een architect van Bureau Mien Ruys ingehuurd om dat anders, groener vorm te geven. De border rond het insectenmonument is intussen uitgebreid, dus minder grind bij de ingang. Het gras maakte er plaats voor een gevarieerde, insect- en vlindervriendelijke beplanting, een kleurrijker entree voor bezoekers van Klein Dantzig. In een deel van het grasveld voor het clubhuis worden in het lange gras meer wilde planten gezet. In november hebben tuinders er maar liefst 1500 (biologische!) bollen geplant om een vrolijk beeld te scheppen zo vlak bij de ingang. De kruidentuin voor het clubhuis is al een aromatische tuin aan het worden.
Boomstronken om op te zitten
Er komt meer zitgelegenheid voor tuinders, bezoekers en buurtbewoners, zowel rondom het clubhuis als bij de winkel, waar het terras wordt vergroot. Het assortiment van de tuinwinkel is helemaal natuurvriendelijk geworden. En wie weet kan er straks zelfs een kopje thee geschonken worden. De boshoek aan het eind van het pad links als je het park bij de Kamerlingh Onneslaan in gaat, komt er op termijn heel anders uit te zien. Het hek gaat weg en de tuinarchitect heeft voorgesteld er een hoek met mooie watergangen, schiereilandjes en bochtige paadjes van te maken. Ook komen er meer zitjes, er wordt gedacht aan zitvriendelijke boomstronken.
Het hek naast de ingang wordt gecamoufleerd met struiken als vuurdoorn, clematis en kamperfoelie, zodat de entree vriendelijker wordt. De takkenwallen voor de ingang zijn al wat teruggelegd om de entree ruimer te maken en met allerlei planten te verlevendigen.
100-jarig jubileum opgeschort
De bezoekers van Klein Dantzig kunnen straks nog meer genieten van de rust en schoonheid van het park als ze in hun werkpauze lopen te lunchen langs het middenpad, een wandeling maken met hun kind of een ommetje met de hond. De zijpaadjes zijn in verband met de corona-epidemie tijdelijk afgesloten. Ook aan natuureducatie wordt gedacht. Bij de kruiden komen naamplaatjes evenals bij bijzondere bomen. Het gebruik van het park door buurtbewoners is een belangrijk argument voor behoud ook in de toekomst van het park. De stedelijke bebouwing rukt op maar mag Klein Dantzig nooit bereiken. Het volkstuinenpark bestaat dit jaar precies een eeuw, maar de viering daarvan is een jaar opgeschort in verband met corona.
Eigen tuin
Het verkrijgen van het keurmerk binnenkort vraagt van de tuinders een nog grotere alertheid als het om natuurlijk tuinieren in hun eigen tuin gaat. Want wat heb je aan zo’n keurmerk als het alleen wordt verleend vanwege de kwaliteiten van de openbare ruimte van het park. Tuinders kunnen hun eigen tuin ook natuur- en diervriendelijker maken. Zorgen voor een goede composthoop, een stapelmuurtje van oude tegels maken, of een takkenwal van gesnoeide takken zodat je dieren en insecten gastvrijheid verleent. Zo wordt ieders tuin een nog natuurvriendelijker onderdeel van het hele park.
