Wat is precies een leesclub van de landelijke organisatie Senia? Zijn er regels? Wat biedt het je als leesclub? Op een zonnige vrijdag in september vertellen drie enthousiaste leden over de leesclub die vanaf het begin in de Oba op de 1e Oosterparkstraat en de afgelopen vijf jaar in de Oba op de Linnaeusstraat huist.
Lennie Haarsma | Foto Frank Schoevaart | Dwars
Met koffie, thee en Texelse chocolade schaapjes op tafel, heb ik een boeiend gesprek met Zwanet, Dory en Riemeke, drie dames van de leesclub en met Hettie van de Oba. Hettie is vanaf het begin, bijna twaalf jaar geleden, betrokken bij de oprichting en is de contactpersoon vanuit de bibliotheek. Dory is de ontactpersoon naar Senia.
De leesclub komt eens per zes à zeven weken bij elkaar op maandagmiddag. Meestal wordt fictie gelezen; soms nonfictie. De groep is vrij constant, bestaat uit mannen én vrouwen en omvat acht mensen. Vier van hen zijn er vanaf de oprichting bij. De komende maanden staan de volgende boeken op de agenda: Wees onzichtbaar van Murat Isik, Maan en zon van Stefan Brijs, Blindganger van Michael Ondaatje, Vaslav van Arthur Japin, Wederzijds van Kees t Hart, Een onberispelijke man van Jane Gardam en de klassieker Het hart is een eenzame jager van Carson McCullers.
Senia is een landelijke organisatie voor lees-, en muziekluisterclubs. Zij adviseert met leeslijsten over te lezen boeken en verzorgt ook leeswijzers die behulpzaam zijn bij het bespreken van de boeken. Er zijn meer dan 1400 leesclubs uit het hele land aangesloten bij Senia. Men leest zowel fictie als non-fictie, Franse, Duitse en Engelse literatuur; er zijn leesgroepen geschiedenis, filosofie en klassieken en muziekluistergroepen. Ook organiseert Senia landelijke bijeenkomsten en excursies.
Waarom zijn jullie lid geworden van deze leesclub en wat is de meerwaarde van Senia?
Zwanet: ‘Ik heb eerst heel lang in een leesclub in Zuid gezeten. Er zijn twee redenen waarom ik lid ben van de leesclub: ik vind het heerlijk om te praten over een boek; in het wild kom je zoveel mensen niet tegen. Daarnaast lees ik hier boeken die ik zelf niet gauw zou kiezen’.
Riemeke: ’Dat zijn dezelfde redenen waarom ik er lid van ben’. Hettie: ‘Ik was eerst vooral de contactpersoon vanuit de OBA, maar voelde me steeds meer met de groep verbonden. Mij staan ook felle discussies voor de geest; er zitten echt persoonlijkheden in de groep. Ik weet van Senia dat ze je ook attent maken op leuke lezingen in den lande.’
Dory: ‘Ik zou uit mezelf niet gauw voor een leesclub hebben gekozen, maar werd overgehaald door mijn buurman. Deze leesclub is in 2008 opgezet onder het motto ‘ANBO gaat literair’ in samenwerking met de OBA. Na een paar jaar zijn we overgegaan naar Senia omdat ANBO gereorganiseerd werd. Senia is een goed lopende vrijwilligersorganisatie met een kleine staf en ongeveer 10.000 deelnemers. Als je met een eigen initiatief komt, is dat altijd welkom. Zo zijn er nu ook leesgroepen voor slechthorenden en slechtzienden tot stand gekomen. In de loop van de tijd zijn er van onze leesclub een paar mensen om duidelijke redenen afgevallen. Heel sneu is dat één van ons slechtziend werd en een ander kon niet meer komen doordat de tramhalte van lijn 3 bij de Amsteldijk is opgeheven. Dat mag je ook in je verhaal opnemen! En er is één lid overleden’.
Hoe komt de keuze voor het boek tot stand?
‘We stellen in april een longlist van te lezen boeken op; daar komen zo’n twintig boeken op te staan. De leeslijst van Senia inspireert ons. Ieder brengt titels van boeken en auteurs in en motiveert zijn of haar keuze. Uiteindelijk bestaat de definitieve lijst uit zeven boeken. Het is opvallend dat we dit najaar zes boeken uit de leeslijst van Senia hebben gekozen’.
Hoe komen jullie aan de boeken en wat biedt de OBA jullie?
‘In het begin kon Hettie de boeken via de OBA uitlenen, maar dat is door alle reserveringen op een boek tegenwoordig niet meer mogelijk. Meestal worden de boeken aangeschaft of leent men ze van bekenden. Het is bijzonder prettig dat we al twaalf jaar in de bieb welkom zijn’.
Hoe bespreken jullie boeken en is er ruimte voor de link naar jullie persoonlijke leven?
‘Van Senia ontvangen we de leeswijzer bij het betreffende boek. Dat bestaat uit de synopsis van het boek, een beschrijving van de hoofdfiguren, verwijzingen naar artikelen en waardevolle discussie-vragen. De gespreksleiding wisselt; de meeste mensen leiden af en toe een bijeenkomst, maar je hoeft dat niet te doen’.
Waarderen mannen de boeken anders dan vrouwen?
Dory: ‘Ik heb van de mannen geleerd meer de natuur te beschrijven in plaats van enkel een sfeer neer te zetten. Vaak zijn ze ook feitelijker in hun mening’.
Zwanet: ‘Er is alle ruimte om persoonlijk te zijn; ik vind het fijn om te delen wat me raakt in een boek. Het gebeurt ook dat we botsen over bijvoorbeeld godsdienst of politiek’.
Dory: ‘Ieder heeft zo z’n specifieke invalshoek en we hebben respect voor hoe ieder erbij zit. Niemand hoeft zich in te houden. Een paar mensen leest nauwelijks fictie en dan is een roman iets anders. Het scherpt ons. We zeggen soms tegen elkaar dat we er niet in moeten trappen als een boek een enorme hype is. Dat is lang niet altijd een garantie voor kwaliteit. Daar gaan we dan niet in mee’. Hettie: ’Ik vind dat er kritische, ontwikkelde lezers in de groep zitten die vaak een uitgesproken mening hebben. Een voorbeeld waarbij het hard tegen hard ging, was het Hout van Jeroen Brouwers. Hoe de kerk werd neergezet; daar werd heel verschillend over gedacht’.
Welk boek heeft de meeste indruk gemaakt?
Riemeke: ‘We hebben veel van Julian Barnes gelezen; daar kan vrijwel de hele leesgroep zich in vinden. En Kikkers van Mo Yan, omdat het zo’n totaal andere wereld is’.
Dory beaamt dat. ‘Ik heb niet echt één uitschieter. Steeds nieuwe personages leren kennen, in hun leven meekijken, dat boeit me. De acht bergen van Paolo Cognetti werd ook door de hele leesgroep gewaardeerd’.
Zwanet: ‘De Idioot van Fjodor Dostojevski. In negatieve zin dan, want ik vind het een vreselijk boek. Ik kon me er zo slecht in verplaatsen en ik was echt verwonderd dat het zo verschillend werd beoordeeld. Terwijl het ook gebeurt dat ik mijn mening over een boek door de bespreking bijstel’. Terwijl de dames Heilige Rita van Tommy Wieringa een terechte hype vinden, waarvoor een leesgroep naar Twente is gegaan en het restaurant heeft bezocht, zal Grand -hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer er in deze leesclub niet inkomen!
Senia Voor zes leeswijzers bedraagt het abonnement € 38,00 per jaar. Check www.senia.nl
