In Betondorp en de Watergraafsmeer worden wekelijks boodschappen en maaltijden uitgedeeld aan mensen die door de pandemie extra hard getroffen zijn. De weg ligt dan open voor nader contact, om te praten en om hulp te vragen. Niet zelden is dit het enige contact van de dag en het voedselpakket de enige maaltijd.
Ouderen Advies Raad (OAR)
Maaltijdvoorzieningen voor specifieke doelgroepen zijn niet nieuw. In 1980 werd in Watergraafsmeer een gesubsidieerd restaurant geopend, het ouderenrestaurant De Meerhoek. Dat was in het kader van het toenmalige Flankerend Ouderenbeleid en bedoeld als experiment. De Wijkpost voor Ouderen aan de Middenweg nam het voortouw en richtte met subsidiegeld een heus restaurant in. Een volledige maaltijd kostte 5 gulden. Hoewel het eten prima was, bleek het project onbetaalbaar door te weinig belangstelling en viel het doek al na een paar jaren.
Eten aan huis
Tafeltje-dek-je is een van de oudste thuisbezorg-diensten. De naam is afgeleid van het sprookje van Grimm. In 1967 werd voor het eerst een warme maaltijd bij mensen die zelf niet meer konden koken thuisbezorgd.
Stichting Prachtvrouw verstrekt maaltijden en wil vrouwen in hun kracht zetten
De Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen, de ANBO, heeft zich behalve met de strijd voor een goed pensioen ook bezig gehouden met het verstrekken van maaltijden ter bestrijding van armoede en eenzaamheid. In 2010 liep in Betondorp een eettafelproject. Na tussenkomst van de Voedsel- en Warendienst is het thuis maaltijden voorbereiden en uitdelen gestopt. Verzorgingshuis Tabitha van Amsta heeft de catering overgenomen
Van wijkrestaurant naar online
Voor Dwars besteedde de OAR in 2009 aandacht aan de kwaliteit van wijkservice restaurants als maaltijdvoorziening voor ouderen. De wijkrestaurants maakten meestal deel uit van een verzorgings- of verpleegtehuis. Onder bepaalde voorwaarden: 75 + en een indicatie vanuit WMO of AWBZ konden ook buurtbewoners in het restaurant eten. De regelingen zijn veranderd en de AWBZ is in 2015 afgeschaft. De tijd van zelfredzaamheid en de eigen broek ophouden deed zijn intrede. Verzorgings- of bejaardenhuizen werden gesloten vanuit het principe dat ouderen langer thuis moeten blijven wonen met hulp van de naaste omgeving. Daarmee verviel deze voorziening, omdat de kosten van een eigen restaurant zonder aanvullende financiering te hoog werden. De koks werden naar huis gestuurd en de keukens van bijvoorbeeld het Dreeshuis en het Flevohuis gesloten. In coronatijd ontwikkelde de mogelijkheid om online maaltijden te bestellen zich in een razend tempo mede door het sluiten van de horeca.
Het sluiten van restaurants en buurthuizen vroeg om een creatieve oplossing. Dynamo als maatschappelijke organisatie zag zich genoodzaakt om over te gaan tot het uitdelen van maaltijden of thuis te bezorgen. Nieuwe spelers dicht in de buurt dienden zich aan uit medemenselijkheid.
Stichting Veerkrachtig Betondorp
In maart 2020 is Carleen de Lange in Betondorp begonnen met het rondbrengen van maaltijden aan de buurtbewoners, die door corona hun inkomsten verloren. Zij schrok van de verborgen armoede achter de deur en besloot met het oprichten van de Stichting Veerkrachtig Betondorp zichtbaarder in de wijk aanwezig te zijn en contact te maken. De maaltijdservice is inmiddels uitgegroeid tot een winkeltje waar behalve gratis boodschappen ook andere diensten worden verleend zoals het verstrekken van gratis kleding en andere vormen van hulp, zoals in de Groene Amsterdammer valt te lezen.
De Archipel
In Buurthuis de Archipel op het Makassarplein wordt gewoonlijk drie keer per week gekookt voor buurtbewoners. Het is ook een uitgiftepunt van de Voedselbank. Onder het motto – laten we samen de mensen in onze buurt helpen die in nood zijn – werd besloten om ook maaltijden uit te delen en te bezorgen. Het groeide uit tot een grootscheeps maaltijdproject voor kwetsbare bewoners in de Indische Buurt. Er worden meer dan tweeduizend maaltijden per week verstrekt.
Op de woensdagen is de Archipel Eetkamer Oost vanaf 17.00 open voor mensen met een verworven hersenletsel, zoals een beroerte. Een maaltijd kost 5 euro. Het is gezellig druk onder lotgenoten, dus reserveren via Anita Muscher telefoon 06 4858 6628.
Op de donderdagen worden vanaf 17.30 uur de maaltijden verzorgd door Resto van Harte.
Resto van Harte
Ook Resto van Harte moest vanwege corona overgaan op het uitdelen van maaltijden: op donderdag in de Archipel; en dinsdag in het voormalige Grand-Café Genieten in het Stadsdeelkantoor. Uitgangspunt is voor een redelijke prijs een gezonde driegangenmaaltijd te serveren en vooral een ontmoetingsplek te zijn voor buurtbewoners. Het samen eten is dan een middel voor contact, de binding met de buurt en het verminderen van eenzaamheid. De toekomst in het Stadsdeelkantoor is onzeker. Het thuiswerkadvies voor de ambtenaren geldt nog en daardoor wordt van de capaciteit van het restaurant te weinig gebruikgemaakt.
Stichting Prachtvrouw
Habiba Bouanan is de drijvende kracht achter de stichting Prachtvrouw en wil de Marokkaanse vrouwen, die bij haar langs komen in hun kracht zetten. Door het geven van cursussen werkt de stichting aan de mentale gezondheid. Zij zat tijdelijk in een pand op de Dappermarkt zonder eigen keuken en kon hierdoor slechts eenmaal per week aan een vaste kern van 30 vrouwen een maaltijd geven. De subsidie van 25 euro vanuit de sociale basis van de gemeente dekt nauwelijks de kosten. In februari is de buurtkamer Dynamo in de van Eerste van Swindenstraat feestelijk geopend en de Stichting Prachtvrouw is daarnaar toe verhuisd.
De Vonk
Het activiteitencentrum op het Ambonplein van maatschappelijke organisatie CIVIC verstrekt op donderdag en zaterdag 300 gratis maaltijden aan mensen zonder papieren of vaste woon- of verblijfplaats. De keuken van de Meevaart staat hiervoor ter beschikking.
Tegemoetkomen in de kosten van de maaltijd
Verschillende bronnen subsidiëren maaltijden. Het Rode Kruis geeft bonnen van 15 euro uit waarmee bij AH boodschappen kunnen worden gehaald en het stadsdeel kan vanuit de sociale basis subsidie verstrekken. Ook de buurtteams kunnen hierin een rol spelen bij voldoende kennis van de sociale kaart en door af te wegen of een WMO-maaltijdsubsidie haalbaar is.
Nu zijn alle beperkende maatregelen losgelaten en gaan we terug naar normaal. De vraag is of in dit ‘gave land’ het normaal is dat iemand afhankelijk is van een voedselbank of maaltijdvoorziening. Gemeente en Stadsdeel zijn verantwoordelijk voor het armoedebeleid en moeten hierover besluiten nemen. We blijven het volgen.
Annette Wiese, [email protected], Tunny Jongejan, [email protected], Els Nicolas, [email protected].
