Aan het Darwinplantsoen in de Watergraafsmeer ligt een groenstrook met in het midden een bloementuin. Sonja Vetter is voorzitter van de Vrienden. Niet zonder trots meldt ze dat het ‘Darwinpark’ niet de officiële naam is, maar dat ze die er wel succesvol op google heeft doorgedrukt. Deel 5 in de serie over de parken van Oost.

Parken in Oost deel 5 | Anne-Mariken Raukema | Foto’s Paulina Renaud

De beginjaren vijftig stonden in het teken van wederopbouw en schaarste. Mien Ruijs had in het nabijgelegen Jeruzalem hofjes ontworpen en men – Cornelis van Eesteren en Jakoba Mulder, de stedenbouwkundigen – wilde ook bij de nieuwe huizen aan het Darwinplantsoen een park. Dat was toen nog weiland en van de Gooiseweg was geen sprake. Sonja Vetter heeft een bewoner van het eerste uur gekend die zich nog herinnerde dat koeien bloemen uit de voortuin aten. Landschapsarchitect Warnau, die ook de tuinen van het Stedelijk Museum en het Robert Koch plantsoen ontwierp, tekende een lang, smal park met aan weerszijden speelvelden. Aan de noordwestkant een weide voor oudere kinderen, aan de zuidoostkant een verhard plein omringd door bomen met een peuterbadje en een zandbak. Maar die zijn er nooit gekomen, waarschijnlijk vanwege gebrek aan middelen – geld en materialen.

Maartje Derkinderen en Sonja Vetter.

Kleine historische cultuurtuin
Bestuurslid Maartje der Kinderen, hovenier en bioloog, omschrijft Park Darwin als historische cultuurtuin. ‘Het is het toonbeeld van wederopbouw. De borderopbouw van hoog naar laag, de sterk geometrische paden en altijd groene taxushagen, de vele soorten vaste planten maken het hier uniek.’ Volgens Vetter is nergens anders in Amsterdam een vergelijkbare tuin te vinden. Een beetje in de buurt komt Torenwijk bij de Sloterplas, maar deze is vier jaar geleden helemaal opnieuw aangeplant. De padenstructuur ‘naar Mien Ruijs’ is er wel authentiek. Groot is de bloementuin van Darwin niet: 80 x 40 meter. Met de twee afgescheiden parkdelen erbij bijna vijf keer zo groot. Het is van meet af aan bedoeld als wandelpark voor buurtbewoners en die maken er ook gebruik van.

Zij gebruiken de twee delen van het Darwinplantsoen het hele jaar door en de bloementuin is open van maart tot en met november. Vrijwilligers die op loopafstand wonen openen en sluiten de hekken. De tuin wordt door ongeveer veertig vrijwilligers onderhouden, de twee belendende parken door de gemeente. Bezoekers komen uit heel Oost en de rest van Amsterdam. Ze komen hier omdat ze een ‘oase van rust’ ervaren. De zeer drukke Gooiseweg horen de meesten niet; ze genieten van de planten en kleuren, de biodiversiteit, vlinders en wilde bijen. ‘Het park is het enige in Amsterdam waar je je hond vrij los mag laten lopen. Dat leidt ertoe dat er poep ligt, want niet ieder baasje ruimt dat op. En dat leidt er weer toe dat het niet wordt overstroomd met barbecuers, want het vlees wordt opgegeten door de honden, of ze stappen in de stront.’

Vriendenvereniging
Drie jaar geleden ging Jan Steenmeyer, hovenier in dienst van de gemeente Amsterdam, met pensioen. Hij werd niet opgevolgd. Op dat moment werd Sonja Vetter, net gepensioneerd, wakker voor het gebied tegenover haar woning. Ze richtte met anderen een vereniging op: Vrienden van Park Darwin, met als doel de tuin te behouden en verder te ontwikkelen. Bewust koos ze voor de aanduiding ‘park’, en niet voor de bestaande naam ‘plantsoen’. ‘Onder Steenmeyer was de tuin een zomertuin, wij willen er een drie of vierseizoenentuin van maken’, zegt Vetter.

Het Darwingroen ligt erg laag en daarmee was de drainage lange tijd een probleem. ‘Drie jaar geleden heeft een uitvoerder in beide parkdelen een gat gegraven en de grond ernaast gelegd. Daarmee zijn wadi’s en heuvels ontstaan. Chris Barends, de tuinman van Frankendael heeft dit jaar de beplanting verder voor zijn rekening genomen en sindsdien ziet het er mooi uit en is het waterprobleem opgelost’, aldus Vetter.

Wie Vriend wordt van de Darwintuin, betaalt tien euro per jaar en mag in ruil daarvoor op de jaarlijkse plukdag eind september en boeket bloemen komen halen. Wie geen Vriend is, betaalt vijf eurovoor een bos. De tuin doet mee aan landelijke acties als bijen- en vlinderteldagen, open tuinendagen en jaarlijks een uitje met de vrijwilligers. Nieuw is het ‘tuinkoffiehuis’, een inloopspreekuur voor tuinvragen van buurtbewoners, op de eerste woensdagochtend van de maand van april tot en met juni.

Tuinhuis
Verleden jaar werd het tuinhuis gebouwd, een zwart gebeitst gebouw met ramen aan de tuinzijde. Daar kunnen de vrijwilligers bijkomen op hun wekelijkse werkochtenden, koffie en thee zetten en drinken en schuilen als het hard regent. De aanleg had wat voeten in de aarde, maar is er toch gekomen. Het stadsdeel betaalde het casco, de vereniging zorgde voor de isolatie, aanleg van waterleiding en verwarming en de inrichting. De parkvrienden krijgen een bescheiden subsidie van het stadsdeel, daarnaast incidenteel projectgeld van de centrale stad, gebaseerd op de maatschappelijke initiatieven die ze ondernemen, zoals bestrijding van eenzaamheid. Grootschalige evenementen vinden er niet plaats.

De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de hagen en paden in de Bloementuin van Darwin ‘Jaren geleden zijn de originele klinkerpaden geasfalteerd. Sindsdien groeit er geen onkruid of gras meer op de paden. Eigenlijk zou de gemeente de paden moeten onderhouden maar wij doen dat nu. Het bedrag dat hen dat scheelt, dat willen wij gebruiken.’ Over het beheer van de twee belendende parkdelen heerst tevredenheid. Er wordt regelmatig gemaaid, geschoffeld en de prullenbakken worden geleegd. Sowieso zijn de dames content over de samenwerking met het stadsdeel, die hen ook af en toe van nieuwe planten voorziet. En teveel tuinafval om zelf te composteren ophaalt en er verse compost voor teruggeeft. Tevreden zijn ze ook met, naar eigen zeggen, ‘loepzuivere’ beheerplannen. En erg blij met hun schare vrijwilligers, die uit alle delen van de stad komen. ‘Je moet blijven werven, maar het werken in de tuin geeft mensen heel veel plezier,’ meent Der Kinderen.

Wat kan beter?
‘Onze pr en communicatie’, zegt Vetter. ’We zijn heel blij met onze vrijwilliger die de website onderhoudt. Maar iemand die social media kan doen, flyers kan maken en verspreiden om onze activiteiten onder de aandacht te brengen, dat zou veel schelen. Als iemand belangstelling heeft? Graag even melden!’

Check www.vriendenvanparkdarwin.nl of Facebook

1 REACTIE