Oost heeft er een nieuwe, bijzondere attractie bij. Op donderdag 12 mei opent het Groote Museum in Artis. Hierin staan niet de dieren centraal, maar de mens. Het nieuwe concept sluit aan bij de toekomstvisie van Artis: een allesomvattende kijk op natuur vormt de basis.
Anne-Mariken Raukema | Foto’s Artis Maarten van der Wal
Het Groote Museum is gevestigd in het Hoofdgebouw, een van de rijksmonumenten van Artis. Vroeger was hierin tot 1947 ook een museum gevestigd.
In het Groote Museum ontdek je als bezoeker hoe je verbonden bent met het andere leven op aarde. De samenhang tussen mens, dier, plant en microbe wordt op een aantrekkelijke manier gevisualiseerd. Er zijn meer overeenkomsten met ander leven dan je op het eerste gezicht denkt.
Het eigen lichaam is dan ook het vertrekpunt. Door middel van installaties, kunst, animaties, films, foto’s, geluid, collectiestukken en verhalen kan de bezoeker een ‘nieuwe’ blik vormen.
Voor alles een ruimte
Het museum onderscheidt twaalf zones waarin steeds een lichaamsdeel het vertrekpunt is. Dat kan het hart zijn, de ogen of de hersenen. De bezoeker beweegt, observeert, ruikt, luistert, voelt, proeft en staat stil. Soms ook treedt de verwarring op. Er zijn zeker overeenkomsten met dieren, maar ook met planten worden ervaren, hoewel daarover nog maar weinig bekend is.
Het Groote Museum breekt met traditionele museale concepten. In de oostvleugel zijn de tentoonstelling en de ruimte voor ontmoeting geïntegreerd. Het is de bedoeling dat daar met medewerkers ‘grote vragen’ worden onderzocht. Dat kan door het volgen van een lezing, een spel of experiment.
Zintuiglijke ervaringen
Kunstenaars, wetenschappers en experts spelen – naast een klein team van makers – een belangrijke rol in de nieuwe opzet. Zo maakte klimaatkunstenaar Thijs Biersteker een installatie die direct verbonden is met een plataan op het Artisplein. De kunstinstallatie verbindt het museum met de buitenwereld en toont de sapstromen in de oude plataan en vergelijkt deze met de bloedsomloop van de bezoeker. Biersteker ontwikkelde dit werk met universiteit Gent. De Paraguayaanse filmmaker en sounddesigner Pablo Lamar creëerde een soundscape die de bezoekers op ongeplande momenten ontregelt.
Geurexpert Ton van Harreveld bedacht een ‘geurtunnel’. Hierdoor komt je als bezoeker via geuren in contact met je lange termijn-geur-geheugen. Het gaat niet om het herkennen van de geur, maar om de herinnering of emotie die dit oproept. Door de museumzalen kan plotseling het geluid van een specht klinken, het afbreken van een gletsjer, een denderende trein of een lachende vrouw.
Natura Artis Magistra
De geschiedenis van het hoofdgebouw gaat terug naar 1855, toen het opende voor de leden van het genootschap Natura Artis Magistra (De natuur is de leermeesters van de kunst en wetenschap). Op de bovenverdieping zat het eerste museum van Amsterdam; later werd dit het Groote Museum genoemd. Het stond vol vitrines en kasten gevuld met schelpen, schedels, preparaten, skeletten en meer. Doel was om de kennis over de natuur te delen. Dat zat achter glas en werd gecategoriseerd. De Westerse mens stond boven de natuur en de scheiding tussen beide was compleet. Na ruim 75 jaar zijn de museumdeuren weer open; nu is die scheiding tussen mens en natuur grotendeels geslecht.
Check www.grootemuseum.nl
