De Hortus Botanicus van Amsterdam in de Plantagebuurt is een van de oudste botanische tuinen ter wereld. De tuin werd in 1638 door het Amsterdamse stadsbestuur opgericht als ‘Hortus Medicus’, een plek waar artsen en apothekers opgeleid werden. In het park en de kassen groeien maar liefst 4.000 soorten planten uit alle windstreken. Met haar rijke historie is de Hortus een oase van rust midden in de drukke stad. Naast park kun je De Hortus zeker ook museum noemen.
Historie
De tuin is opgericht in 1638. En werd vroeger gebruikt om artsen en apothekers op te leiden. In de jaren 1980 van de vorige eeuw verloor de hortus zijn wetenschappelijke belang voor de Universiteit van Amsterdam steeds meer en dreigde de tuin te worden opgeheven. Door een stichting van vrienden, opgericht in 1986, bleef de bijzondere tuin voor Amsterdam behouden. Sinds 1990 staat De Hortus los van de universiteit.
Flora en fauna
De Hortus is een museum met een ‘levende collectie’ bestaande uit meer dan 4000 verschillende plantensoorten. De tuin en kassen bieden onderdak aan planten uit maar liefst zeven verschillende klimaten. De tuin is zeer gevarieerd met een vijverpartij, een kruidentuin met geneeskrachtige planten, het halfrond naar 17e-eeuws voorbeeld en de vlinderkas.
Een bijzondere plant die je in de Hortus kunt vinden is de Victoria waterlelie. De lelie maakt prachtige bloemen. Een bloem van de Victoria gaat open tijdens de schemering en bloeit slechts twee nachten. De reuzenwaterlelie is alleen te zien in de zomermaanden.
Monumenten
De monumentale palmenkas dateert uit 1912. Er is ook een oranjerie, waarin vanouds ’s winters sinaasappelbomen en andere kuipplanten binnen worden gezet. Aangrenzend bevindt zich aan de Plantage Middenlaan het voormalige Hugo de Vries-laboratorium, dit gebouw is ontworpen door de architect Jo van der Mey.
Het rijksmonumentcomplex van de Hortus Botanicus omvat vijf bouwwerken. Het ingangshek met toegangspoort aan de Plantage Middenlaan heeft de monumentenstatus. Het oude kasgebouw, tegenwoordig de Oranjerie, aan de Plantage Middenlaan hoort in het rijtje van bewschermde gebouwen thuis. Daar worden vanouds ’s winters sinaasappelbomen en andere kuipplanten binnen gezet. Ook de palmen- en varenkas aan de Plantage Parklaan bij de Nieuwe Keizersgracht is een rijksmonument. Verder zijn de voormalige hortulanus-woning en het het voormalige speelhuis, de latere zaadkoepel aangewezen tot rijksmonument.
Deze bouwwerken vormen samen met het voormalige Hugo de Vries-lab, de ‘Oostelijke Hortusbrug‘ en de openbaar toegankelijke ‘Westelijke Hortusbrug‘ het rijksmonumentcomplex Hortus Botanicus.
Daarnaast is het hek aan de Plantage Middenlaan voor het voormalige Hugo de Vries-lab beschermd als gemeentelijk monument.
In 1993 is de nieuwe Drieklimatenkas opengesteld. Dat is geen monument.
Horeca
Het Hortuscafé vind je in de monumentale Oranjerie. Het café en het terras zijn elke dag geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Vanaf het terras kijk je uit op al het mooie groen van de Hortus met al haar verschillende soorten bomen en planten. Je hebt ook een entreekaartje (met tijdslot) nodig voor toegang tot de tuin.
Activiteiten
Met de podcast van De Hortus ontdek je alle verhalen van de botanische tuin. Sluit je ogen en wandel mee met rondleider Arend Wakker. Iedere wandeling start onder de grote eik bij de ingang en van daaruit luister je naar het verhaal van telkens een andere plant. Van historische achtergronden tot botanische weetjes. Hoofd Tuin & Collectie Reinout Havinga geeft video rondleidingen door de tuin. Zo kun je ook vanuit huis genieten van alles wat nu bloeit in de tuin.
Met grote regelmaat organiseert De Hortus rondleidingen en cursussen. Check www.dehortus.nl
Vereniging van Vrienden van de Amsterdamse Hortus
De Vereniging van Vrienden van de Amsterdamse Hortus, opgericht in 1986, is een actieve vereniging die nauw betrokken is bij de ontwikkelingen in de Hortus. De vereniging telt meer dan 8000 leden, en is daarmee een van de grootste vriendenverenigingen in Nederland. Voor 41 euro per jaar ben je vriend en kun je het hele jaar de Hortus bezoeken. Lid worden kan via het digitale aanmeldingsformulier.
