Home Parken en tuinen in Oost Wandelen op Arboretum De Nieuwe Ooster en genieten van bijzondere bomen

Wandelen op Arboretum De Nieuwe Ooster en genieten van bijzondere bomen

0

De Nieuwe Ooster aan de Kruislaan is veel meer dan een begraafplaats. Door z’n bijzondere verzameling bomen mag het park zich Aboretum noemen. Door de grote variatie aan soorten is het park een prachtige, afwisselende plek om te wandelen.

Oost bied je prachtige parken waar veel te beleven valt. Weer of geen weer, vandaag gaan we naar het Arboretum De Nieuwe Ooster. Daar en in de nabije omgeving valt meer te vinden dan je zou denken. We zetten het op een rijtje.
Historie

In 1892 ontwierp landschapsarchitect Leonard Anthony Springer De Nieuwe Oosterbegraafplaats in de toen nog zelfstandige gemeente Watergraafsmeer. Deze begraafplaats verving de te klein geworden Ooster Begraafplaats. Later zou daar het Koninklijk Instituut voor de Tropen worden gebouwd.

Springer koos hij voor de gemengde stijl: een landschappelijk park, met daarin twee geometrische kernen. Hij ging uit van een vrij sobere, rustige invulling. De aanleg werd asymmetrisch van opzet, afgesloten van de buitenwereld door een beplantingsrand. Springer besteedde bij zijn ontwerp veel aandacht besteed aan de bomen.

In 1927 werd de begraafplaats uitgebreid, tot aan de Zaaiersweg in Betondorp en is nu 33 hectare groot.

Flora en fauna

Het park maakt deel uit van de Amsterdamse hoofdgroenstructuur en kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan soorten in bomen, heesters en planten. Door de grote variatie aan soorten is het park een prachtige, afwisselende plek om te wandelen. Er zijn vele soorten heesters, rozen, iepen, kastanjes, eiken, berken, magnolia’s, coniferen en rododendrons.

De Nieuwe Ooster kent ook een grote verscheidenheid aan dieren. Vooral de vogels zijn rijk vertegenwoordigd. Zo zijn onder meer de volgende soorten gespot: koolmees, pimpelmees, zwartkopmees, boomklever, staartmees, roodborst, appelvink, halsbandparkiet, boomvalk, ransuil, sperwer, buizerd, groene specht, grote bonte specht en slechtvalk. Er is zelfs een ijsvogel gespot bij de grote vijver. Sinds kort zijn er naast muis, mol (tot verdriet), konijn en haas ook eekhoorns woonachtig in het park.

Activiteiten

Iedere eerste zondag van de maand zijn er rondleidingen voor kleine groepen. Gedurende een kleine twee uur wandel je meer langs de mooie en monumentale bomen en de bijzondere plekjes van het gedenkpark. Een belangrijk deel van de rondleiding is gewijd aan de bomen en heesters in het arboretum, ook is aandacht voor de bijzondere graven en unieke faciliteiten die De Nieuwe Ooster als gedenkpark te bieden heeft. De uitleg en de informatie over de bomen is laagdrempelig en informatief.

Ieder voorjaar organiseert de stichting een bomencursus voor mensen die bomen mooi en interessant vinden, maar daar niet zo veel over weten. In januari, februari is er de cursus winterbomen.

Crematorium

Het rijksmonumentale aulagebouw heeft sinds 2013 een nieuwe aanbouw waarin het crematorium is gevestigd. Vanuit de grote aula kan de kist met de overledene als afsluiting van de plechtigheid op indrukwekkende manier omhoog gaan. Een uniek ritueel dat veel nabestaanden als bijzonder ervaren.

De Nieuwe Ooster heeft unieke urnentuinen. Op de prachtige lange vijver drijven goudkleurige urnen tussen de witte waterlelies. De imposante urnenmuur is internationaal onderscheiden met diverse prijzen.

Monumenten

De begraafplaats werd in 2003 een Rijksmonumentencomplex met een aantal rijksmonumenten zoals de Toegangspoort De Nieuwe Ooster.

Beeldhouwer Hildo Krop ontwierp een monument voor achttien in 1942 gefusilleerde verzetsstrijders. In het Buchenwaldmonument voor omgekomenen in de concentratiekampen Buchenwald en Ravensbrück staat een urn met aarde uit alle martelarenplaatsen van Europa ten tijde van de nazi-overheersing.

Het ereveld van de gesneuvelde geallieerde militairen in het zuidoostelijk deel van de begraafplaats. Dit grafveld valt onder de Commonwealth War Graves Commission. Er liggen ruim driehonderd doden uit de Tweede Wereldoorlog begraven, afkomstig uit landen van het Gemenebest. Van bijna vijftig van hen is de identiteit onbekend.

Er zijn ook herinneringsmonumenten voor de SLM-ramp van 7 juni 1989 met het kleurrijk-elftal en de Bijlmerramp op 4 oktober 1992.

Herdenkingen

Jaarlijks vinden in het gedenkpark van De Nieuwe Ooster officiële oorlogsherdenkingen plaats en er is Herinnering Verlicht, een avondherdenking voor nabestaanden.

Ieder jaar is op De Nieuwe Ooster de Amsterdamse 4 mei Herdenking met een stille tocht. Bij ieder oorlogsmonument vindt een afzonderlijke bloemlegging plaats.

11 November 1918 is de einddatum van de Eerste Wereldoorlog. In de landen van het Gemenebest is die dag uitgeroepen tot Remembrance Day: de dag waarop de gevallenen van de Eerste Wereldoorlog en alle andere gewapende conflicten officieel worden herdacht. In Engeland wordt de herdenking gehouden op de zondag die het dichtst in de buurt ligt van 11 november. Op De Nieuwe Ooster wordt de herdenking één dag eerder gehouden bij het ereveld van de tijdens de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde militairen.

Buitenexposities

Om bomen een gezicht te geven maakte fotograaf Mark Kohn ruim honderd foto’s van boomschors. De dertig allermooiste zijn, vergezeld van een gedicht van Myrte Leffring of Vicky Francken, sinds kort te bewonderen tussen de rijke bomenverzameling van de begraafplaats. Er is gekozen voor een terughoudende, lichte vorm, bijna transparante vorm van exposeren, uit eerbied voor de graven en de bezoekers ervan. De route begint op het voorplein en eindigt in de wachtruimte.

Aan de randen van algemeen grafvak 65 en vak 54 zijn enkele voorbeeldtuinen aangelegd. De tuinen zijn bedoeld om nabestaanden te inspireren door te laten zien hoe persoonlijk een gedenkbeeld kan zijn.

Museum

In het park opende eind 2007 het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. Het is een museum dat vertelt over verleden, heden en toekomst van onze omgang met de dood. Het nationaal funerair erfgoed en de moderne uitvaart in het multiculturele Nederland van nu staan hierin centraal. Je vindt het museum rechts van de ingang in het park.

‘Stenen archief’ van Amsterdam
Grafmonument Artis oprichter Westerman.

De Nieuwe Ooster is het stenen archief van Amsterdam. Er zijn graven van bekende en onbekende Amsterdammers. Vele graven hebben een monumentale status. Zeventien grafmonumenten waaronder het graf van dichter Jacques Perk, de familie Rädecker, portretschilderes Thérèse Schwartze, wielrenner Piet van Nek, Gids redacteur Potgieter en Artis oprichter Westerman staan zelfs op de lijst van rijksmonumenten. Ook bekende Amsterdammers zoals bijvoorbeeld televisie- en theatermaker Jos Brink, organist en dirigent Feike Asma en rocklegende Wally Tax hebben een laatste rustplaats in het gedenkpark van De Nieuwe Ooster.

Deskundigen bekijken jaarlijks tijdens een ‘stenenronde’ of grafmonumenten, waarvan de grafrechten zijn vervallen, behouden moeten blijven. Vanuit verschillende invalshoeken worden de stenen geschouwd en beoordeeld. De begraafplaats wordt zo meer en meer een gedenkpark waar het culturele erfgoed van Amsterdam voor elke wandelaar zichtbaar is.

Horeca

Van woensdag tot en met zondag kun je, net voorbij de hoofdingang rechts, terecht voor koffie, thee of lekkers to-go. De openbare toiletten vind je in de wachtruimte, rechts van de aula.

In de naaste omgeving, op de Middenweg en op het Christiaan Huygensplein, zijn enkele horecagelegenheden.

Lees ook ‘Is er een plekje bij de zakdoekjesboom?’

Check Stichting Arboretum De Nieuwe Ooster | De Nieuwe Ooster | Museum Tot Zover