Ommetje Indische Buurt

De Indische Buurt bestaat nu zo’n 120 jaar. In die periode is er veel verspijkerd aan deze  ‘Archipelbuurt’ zoals de Indische Buurt vroeger werd genoemd. De bevolkingssamenstelling veranderde, gebouwen verdwenen of kregen nieuwe functies, er kwam bijzondere nieuwbouw. Er zijn cafés, restaurants en winkels uit alle streken. De IJopener neemt u mee op ontdekkingstocht.   

Goos van der Sijde

We stappen uit bij halte Javaplein van lijn 14 en zien op de abri een fraaie afbeelding van Johan Cruijff gemaakt door StreetArt Frankey. Aan het plein staat de Borneohof, een nieuw gebouw met een charmant en markant torentje. In 2011 kreeg het de Amsterdamse nieuwbouwprijs. We lopen verder langs de Borneostraat, die als een diagonaal de buurt doorsnijdt. Even verderop slaan we rechtsaf en zien kleine arbeiderswoningen die rond 1919 door woningbouwvereniging Eigen Haard zijn gebouwd. De straatjes eindigen op de Zeeburgerdijk, de noordgrens van de Indische Buurt. We maken een rondje en komen uit op het Timorplein, dat wordt gedomineerd door de prachtige ambachtsschool uit 1912 (A), waar nu Stayokay, Studio/K en Cybersoek in zijn gevestigd. Via de Sumatrastraat wandelen we naar de Javastraat met zijn leuke winkels, kappers, islamitische slagers, buurtsupers, hippe cafés en restaurants. We snacken een heerlijke vegetarische samosa bij Saeds Curryhouse. Daarna bewonderen we onder het spoorviaduct naar de Dapperbuurt het tegelkunstwerk Samen zijn wij Oost van kunstenaar Enzo Pérès-Labourdette – ook bekend als winnaar van Heel Holland Bakt (B). Aanleiding voor het kunstwerk waren enkele geweldsincidenten tegen LHBTIQ+-mensen. Op de tegeltableaus staan tekeningen van mensen die elkaar door de regen naar een zonnige plek helpen. Via de Celebesstraat lopen we de Balistraat in. De straten hebben hier een lichte kromming. Dat komt doordat het stratenpatroon van het oudste deel van de Indische Buurt is aangelegd volgens het patroon van de poldersloten die hier toen waren. We wandelen langs buurtcentrum de Meevaart, dat veel activiteiten organiseert. Tegenover het Muiderpoortstation pronkt de buurt met De Smaragd (C), ontworpen door M3H Architecten. ‘Het lichtgekleurde gebouw voelt aan als een visitekaartje voor de buurt’, schreef de jury die het blok in 2016 de Zuiderkerkprijs toekende. Het is rijk aan details en refereert aan de bouwstijl van de Amsterdamse School. In de nieuwe woonblokken zijn er gelukkig ook sociale huurwoningen.

Pleintjes en pleinen

Het Muiderpoortstation met zijn witte torentje ligt precies tussen Dapperbuurt en Indische Buurt in. Midden op het pleintje bevindt zich een monument ter herinnering aan de meer dan elfduizend joden die vanaf hier door de Nazi’s via Westerbork naar de vernietigingskampen werden gestuurd.

We lopen langs het spoor door de Van de Vijverbuurt en zien bij de Polderweg het opschrift Villa Mattern (D). In deze bungalow bracht de schrijfster Renate Rubinstein haar laatste jaren door. Zij was bekend van (toen) het weekblad [curs]Vrij Nederland en haar bijzondere relatie met schrijver Simon Carmiggelt. Even verderop, bij café Poesiat en Kater (E), dat in het voormalige dierenasiel zit, zien we de Ringvaart die de grens met de Watergraafsmeer vormt.

Dan het spoor onderdoor en de voetgangersbrug over terug de Indische Buurt in, naar de Valentijnkade. Tja, wat ‘doet’ Valentijn in de namenarchipel van de Indische Buurt? Het gaat niet om de heilige van Valentijnsdag, maar om François Valentijn (1666-1727). Hij was als predikant en schrijver actief in het vroegere Nederlands-Indië en vertaalde de bijbel in het Maleis.

Op het Ambonplein zien we een gigantische koepel oprijzen. Die is van de vroegere katholieke Gerardus Majellakerk (F). Gelukkig is dit gebouw bewaard gebleven en omgetoverd in een prachtige concertzaal. In deze NedPho-Koepel hebben nu het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest hun repetitieruimte. Op woensdagen zijn er vaak interessante oefensessies die je voor zacht prijsje kunt bijwonen.

De Indische Buurt heeft een aantal grotere pleinen en plantsoenen, waaronder het Sumatraplantsoen, het Makassarplein en het Ceramplein. Op het groene Ceramplein (G) vindt elk jaar op 4 mei de Dodenherdenking plaats.

Via de drukke Molukkenstraat lopen we terug richting Javaplein. Links bekijken we de opgeknapte Berlageblokken (F), waarin nu studentenhuisvesting is gerealiseerd. Het café in het voormalige Badhuis heeft een heerlijk terras, maar is niet open. Wat een misser! Gelukkig zijn er in de buurt genoeg alternatieven.