De Czaar Peterstraat van Fokko Kuik

Zanger Rick de Leeuw van de Tröckener Kecks had het over ‘straten veel te smal voor de zon’ in het lied over de Czaar Peterstraat. De geringe breedte is inderdaad wel typerend voor deze winkelstraat in postcodegebied 1018. De straat behoort formeel tot het centrum, maar is toch meer de straat die de Dapperbuurt verbindt met het oostelijk havengebied. Ook de tram (lijn 7 naar het Azartplein) heeft het er niet breed en moet het grotendeels doen met een zogenaamd strengelspoor, net zoals in de Leidsestraat en de Utrechtse straat. Voor de auto is bijna volledig eenrichtingsverkeer ingevoerd om zo nog voldoende ruimte over te houden voor de voetgangers en de fietsers.

In de jaren 80, toen ik er voor het eerst wel eens doorheen fietste, kreeg ik er een vergelijkbaar somber gevoel bij als Rick de Leeuw blijkbaar had, toen hij dat liedje schreef. Het was er praktisch altijd een beetje donker en nogal wat panden waren dichtgetimmerd, zoals je dat veel meer zag in de tachtiger jaren. ’s Avonds laat liepen er prostituees rond en was het beter om de route door deze straat maar te mijden.

Inmiddels is er veel ten goede veranderd. De straat staat op nummer 4 in de top tien leukste winkelstraten van Amsterdam, lees ik op → tips.amsterdam.nl. En er zitten inderdaad veel leuke kleine boetiekjes, winkeltjes en horecazaken in met name het noordelijke deel van de straat. Deze worden met leuke uithangbordjes aangeduid. Het is inmiddels ook veel drukker geworden met fietsers, want de route maakt deel uit van de ov-fiets-binnenring om het centrum heen. Als de Oostbrug over het IJ er ooit toch nog eens komt, zou de geringe breedte van de Czaar Peterstraat wel eens een knelpunt kunnen worden. Maar dat zie ik dan maar als een uitdaging voor mijn opvolgers bij de gemeente.

Kenmerkend zijn nog steeds de smalle hoge bomen in de straat. Ulmus Minor heten ze, oftewel de gladde Iep zie ik op de bomenkaart van de onvolprezen website → maps.amsterdam.nl. Ze werden in 1950 geplant dus zijn ook alweer bijna 75 jaar oud.

Zo’n veertig jaar geleden werd de film Ciske de Rat opgenomen in enkele oude panden in de Czaar Peterbuurt. Deels in de Conradstraat en deels in de Czaar Peterstraat zelf. Hoewel een flink deel van de oude panden inmiddels is afgebroken, past de nieuwbouw over het algemeen goed bij het karakter van de straat.

Die historie van de straat en zijn omgeving gaat terug naar de tweede helft van de 17^e eeuw, toen een deel van het IJ werd aangeplempt en er veel scheepswerven werden aangelegd. Er bevonden zich hier lange lijnbanen waar de touwen voor de VOC werden vervaardigd. Pas in de tweede helft van de 19^e eeuw werden de eerste woningen er gebouwd. Inmiddels is bijna het hele gebied tussen de Czaar Peterstraat en de Kattenburgerstraat veranderd in een woongebied. Ongetwijfeld leidt dat weer tot nieuwe bezoekers van de steeds levendiger Czaar Peterstraat, waarmee het wat lugubere karakter van veertig jaar geleden voorgoed verdwenen is. Wel heeft de zon het er nog steeds wel wat moeilijk, dus als je op hete dagen wat verkoeling zoekt: bezoek dan ook eens de Czaar Peterstraat.

Lees ook
De andere straten van Fokko Kuik