De Cruquiusweg van Fokko Kuik

De Cruquiusweg in het Oostelijk Havengebied behoort, zoals wel meer straten in Amsterdam, tot een familie van straten, waar ook de Cruquiuskade en de Cruquiusstraat lid van zijn. Er is zelfs een heel (schier)eiland met de naam Cruquiuseiland.

De Cruquiusweg laat nog het meeste van de geschiedenis zien van dit voormalige werkgebied. Beginnend aan de westkant kom je als eerste een oud wachtlokaal uit 1901 tegen. Hierin is sinds 1990 café Boulevard gevestigd. Vlak daarnaast staat een vergelijkbaar oud gebouwtje dat eveneens omgetoverd is tot horecagelegenheid. Als je dan verder loopt kom je een oud spoorperron tegen met daarop mooi vervlochten lindebomen. Er staat een klein opzichtershuisje op dat onder de naam Perron Oost dienst doet als het kleinste museum van Amsterdam.

Vroeger werd hier vee aangevoerd uit heel Noord-Holland, want aan de overkant van de straat ligt de ingang van het voormalige Veemarktterrein. Hier zijn sinds het begin van de vorige eeuw heel wat koeien, varkens en paarden verhandeld. Ook op dat terrein, waar nu allerlei andere bedrijven gevestigd zijn – waaronder PostNL – zijn ook een paar mooie oude panden bewaard gebleven. Tot 1974 was er aan de overkant van de huidige Veelaan ook een abattoir. Dat vleselijke verleden was net voor de tijd dat ik zelf in Amsterdam kwam wonen, maar ik vond nog er nog wel een mooi filmpje over.

Aan het einde van het eerder genoemde overslagperron staat nog een wagon op een kort stukje spoor als stille getuige van de levendigheid die hier tot 50 jaar geleden moet zijn geweest. Bij die wagon hebben we in 1990 onze pittoreske trouwfoto’s laten maken. We woonden toen namelijk net in Pakhuis Maandag aan de Zeeburgerkade.

De Cruquiusweg aan de noordzijde van deze imposante rij pakhuizen Zondag tot en met Zaterdag is daar alleen nog een fietspad. Ik heb daar persoonlijk trouwens nog een slechte herinnering aan van vele jaren later. Ik werd er namelijk vlak voor oude mijn woning op weg naar IJburg beroofd van m’n werktas die ik in mijn fietstas vervoerde. Twee jongens op een brommertje die naast me kwamen rijden vroegen of ik wist hoe laat het was. Toen ze er met mijn tas vandoor gingen wist ik inderdaad hoe laat het was. BESTOLEN dus!

De verzekering vergoedde niks, want er was geen geweld aan te pas gekomen. Dat soort dingen staat altijd in de kleine lettertjes. Het was vooral jammer vanwege die belangrijke werkaantekeningen die ik in mijn tas had zitten. Het is mogelijk dat deze diefstal een zeer effectieve verkeersmaatregel heeft voorkomen, want in die tijd was ik verkeersadviseur bij de gemeente. Maar aangezien de meeste mensen meestal niet blij worden van verkeersbeleid van de gemeente is dat misschien een geluk bij een ongeluk geweest.

Nog weer verderop aan de Cruquiusweg, waar ook weer auto’s mogen rijden, was in onze tijd een wijnopslag en een industriegebied. Daar was onder andere de Ajax-brandblusserfabriek gevestigd. Inmiddels hebben de meeste bedrijfsgebouwen ook daar plaatsgemaakt voor appartementen. Alleen straatnamen zoals Brandslangstraat, Rookmelderstraat en Sprinklerstraat herinneren daar nog aan dat Ajax-verleden. Met een grote bocht ben je dan bijna aan het eind van de doodlopende Cruquiusweg, waar inmiddels de laatste open stukken worden volgebouwd.

Al met al best een leuke wandeling voor een zonnige middag. En op de terugweg is het dan wel leuk om langs de kade van de Entrepothaven terug te lopen. En mocht er iemand op een brommer willen weten hoe laat het is, vraag dan nog even die tas van mij terug. Daar wordt het nu wel eens tijd voor.

Lees ook
De andere straten van Fokko Kuik