De tentoonstelling Welkom in Nederland toont de geschiedenis van de Salzburgse vluchtelingen in de tentoonstelling Welkom in Nederland? De tentoonstelling vertelt waarom zij moesten vluchten, over hun barre reis door Europa en hoe ze werden ontvangen in Nederland. Wat leert deze geschiedenis ons over het nu?
Expositie
Luther en het avondmaal
Te zien tot 2 juni
De problemen in Ter Apel en het gesteggel rondom de Spreidingswet zijn al tijden dagelijks in het nieuws. Het roept de vraag op waarom het in een welvarend land als Nederland niet lukt voor een goede opvang voor vluchtelingen te zorgen. Het is helaas niet de eerste keer dat de overheid tekortschiet in de opvang van vluchtelingen. Ook in het verleden zijn vluchtelingen slecht of onder verkeerde voorwendselen opgevangen. Een schrijnend voorbeeld hiervan in de Nederlandse geschiedenis is het verhaal van de lutherse vluchtelingen uit Salzburg uit 1732. Het Luther Museum Amsterdam vertelt hun verhaal. Waarom? Omdat het actueler dan ooit is, want de geschiedenis herhaalt zich nooit, maar rijmt altijd.
De Rainbow Soulclub, een collectief van kunstenaars, studenten, vluchtelingen en daklozen, realiseert een kunstwerk in de monumentale gang van het museum. Rainbow Soulclub was in 2022 winnaar van de Amsterdamprijs, uitgereikt voor het doorbreken van de grenzen tussen het artistieke en sociale domein.
Wat is het verhaal van de Salzburgse vluchtelingen? In 1732 werden protestantse en lutherse emigranten met grof geweld verdreven uit Oostenrijk, omdat het bisdom de regio ‘zuiver katholiek’ wilde maken. Dit had een Europese vluchtelingenstroom van 20.000 mensen tot gevolg. De Nederlandse overheid zag wel heil in de opvang van deze geloofsgenoten. Door het bieden van goede vooruitzichten slaagde de Staten-Generaal er in een groep van circa 700 vluchtelingen naar Nederland te halen. Niet de humane opvang was de hoofdmotivatie, maar de ‘krimp’ van Zeeuws-Vlaanderen en de vraag naar arbeidskrachten en landarbeiders.
De opvang in Zeeland liet aan alle kanten te wensen over en na een jaar was de groep emigranten meer dan gehalveerd door ziekte en ondervoeding, een ander deel had gedesillusioneerd ons land weer verlaten. Het was uiteindelijk de Evangelisch-Lutherse Gemeente in Amsterdam dat zich het lot van de ‘Salzburgers’ aantrok en te hulp schoot, ging collecteren voor de opvang en zorg voor deze vluchtelingen. Een school werd gebouwd, en een kerk, er werd voor woningen gezorgd. Het duurde nog zo’n dertig jaar voordat de overgebleven groep was geïntegreerd en zich thuis voelde in Nederland.
Geopend van donderdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
Luther Museum →
Nieuwe Keizersgracht 570
Het Luther Museum Amsterdam is gevestigd in gebouw Wittenberg aan de Nieuwe Keizersgracht. Het pand uit 1772 is genoemd naar de plaats waar Maarten Luther in 1517 zijn stellingen over de hervorming van de toenmalige kerk verkondigde. Dat leidde tot de Reformatie.
Het pand is gebouwd als het Evangelisch-Luthers Diaconie Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Het speelde een grote rol bij de opvang van armen, ouderen en wezen.
Luther Museum Amsterdam laat het verhaal zien van een nieuwe start als kerkgemeenschap, met een eigen wijze van geloven en veel zorg voor elkaar.
